ਬਦਲਦੀ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ.......... ਨਜ਼ਮ/ਕਵਿਤਾ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਭਾਰਤੀ ਤਿਵਾੜੀ

ਬਦਲ ਗਈ ਦੁਨੀਆਂ
ਤੇ ਬਦਲ ਗਏ ਦਸਤੂਰ,
ਹਰ ਰਿਸ਼ਤਾ
ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਦੂਰ।


ਪਿਤਾ ਦੀ ਸੋਚ
ਆਪ, ਪਤਨੀ, ਮੁੜ ਬੱਚੇ
ਆਪਣੀ ਔਲਾਦ
ਪਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦੀ ਘਾਟ,
ਔਲਾਦ ਹੈ ਸਿਰਫ਼ ਜਾਇਦਾਦ,
ਦੇਣ ਲਈ ਸ਼ਰਤਾਂ ਤੇ ਵਿਵਾਦ।

ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ
ਮਾਂ ਘੱਟ, ਪਤਨੀ ਵੱਧ
ਨਫੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਨੁਸਾਰ,
ਪੁੱਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ,
ਹਰ ਕਿਤੇ
ਪਹਿਲੀ ਹੱਕਦਾਰ ।

ਧੀ ਰਾਣੀ,
ਪਹਿਲੇ ਦਿਨੋਂ ਬੇਗਾਨੀ,
ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਦੀ ਅਮਾਨਤ,
ਪੁੱਛੇ ਤਾਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਤੋਹਮਤ,
ਨਾਂ ਪੁੱਛੇ ਤਾਂ ਪੁੱਤਾਂ ਵਰਗੀ,
ਹੱਕ ਲਈ ਬਰਾਬਰ,
ਫ਼ਰਜਾਂ ਲਈ ‘ਵਿਚਾਰੀ’।

ਪੁੱਤ ਕੁਆਰੇ ਵੀ ਬੇਗਾਨੇ,
ਆਪਣੀਆਂ ਇਛਾਵਾਂ,
ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦਾ ਫਰਜ਼,
ਯਾਦ ਕਰਾਉਂਦੇ,
ਵਿਆਹੇ ਤਾਂ ਮਜ਼ਬੂਰ,
ਸਭ ਦਾ ਵਧੀਆ ਆਖਾਣ,
‘ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰੀਏ’
‘ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਹੋਰ ਸੀ’।

ਭਰਾ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਮੂੰਹ ਭਰ ਆਏ,
ਲੋੜ ਦੇ ਮਾਂ ਜਾਏ,
ਸੁੱਖ ਦੇ ਭਾਈਵਾਲ,
ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਦੂਰ,
ਸੁਆਰਥ ਲਈ ਦੁਸ਼ਮਨ,
ਕਾਮਯਾਬ ਭਰਾ ਦੇ ਸ਼ਰੀਕ,
ਕਮਜੋਰ ਲਈ ਤਾਹਨਿਆਂ ਦੀ ਤਸਦੀਕ।

ਭੈਣ ਭਰਾ ਤੋਂ ਨਾ ਵੱਖ,
ਮਾਪਿਆਂ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੱਕ,
ਭਰਾ ਲਈੇ ਸੁੱਖ ਸੁੱਖਣ ਵਾਲੀ,
ਅਮੀਰ ਭਰਾ ਦੀ, ਭੈਣ ਨਿਰਾਲੀ,
ਲੈਣ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ,
ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਅਹਿਸਾਨ ।

ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ
ਬਿਨ ਸਤਿਕਾਰ,
ਸਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਤਤਪਰ,
ਦਿਲ ਤੋੜਨ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ,
ਡਿੱਗਦੇ ਤੇ ਖੁਸ਼
ਚੜ੍ਹਦੇ ਤੇ ਦੁੱਖ,
ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਣ ਤੇ ਆਤਮਾ ਖੁਸ਼,
ਅਮੀਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ,
ਗਰੀਬ ਲਈ ਦੂਰ ਦੇ।

ਦੋਸਤ ਜੀਵਨ ਦਾ ਫਰਿਸ਼ਤਾ,
ਪਰ ਆਰਜ਼ੀ ਰਿਸ਼ਤਾ,
ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਸਕੇ ਭਰਾ,
ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਲਾਪਰਵਾਹ,
ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਦੇ ਬਨਾਉਟੀ ਭਾਈਵਾਲ,
ਮੁਸੀਬਤ ‘ਚ ਗਾਇਬ
ਮਾਈ ਦਾ ਲਾਲ,
ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖਤਮ,
ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਤੇ ਕੈਸੀ ਸ਼ਰਮ ।

ਕਿੰਨਾਂ ਕੌੜਾ
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਸੱਚ,
ਹਰ ਪਲ,
ਹਰ ਪਾਸੇ,
ਹਰ ਮੌਕੇ,
ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ,
ਭਾਰਤੀ ਦੇਖਦਾ ਹੈ
ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ,
ਹੇ ਮੇਰੇ ਮੌਲਾ! 

No comments: