ਮੁੰਡੇ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਬਾਬਾ..........ਕਹਾਣੀ / ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ‘ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ’

ਮੈ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਜਰੂਰ ਸੀ ਪਰ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਉੱਕਾ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ। ਬੱਸ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਦੇਖ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨਾਂ ਪੈਦਾ। ਮੈ ਸੋਚਦਾ ਸੀ ਪੜ੍ਹਕੇ ਕਿਹੜਾ ਮੈਂ ਡੀ. ਸੀ. ਲੱਗ ਜਾਊਂਗਾ ? ਜੱਟ ਦੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤਾਂ ਮਿਲਨੋਂ ਰਹੀ ਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਨੌਕਰੀ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਕੁਛ ਨਹੀਂ। ਧੱਕ ਧਕਾ ਕੇ ਬੀ. ਏ. ਫਾਈਨਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਯਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਧਰਮ ਪਾਲ ਬਾਣੀਆ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਸੀ ਪਰ ਦੋਸਤੀ ਜੱਟਾਂ ਨਾਲ਼ ਰਖਦਾ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਕੋਈ ਮਹਾਜਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਹਿੰਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਆਇਆ ਸੀ। ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਧਰਮੇ ਦੀ ਚੰਗੀ ਬਹਿਣੀ ਉੱਠਣੀ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਘਰ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਪਿੰਡ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਪਤਾ ਨਹੀ ਵੇਚ ਆਏ ਸਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਠੇਕੇ ਹਿੱਸੇ ਤੇ ਦੇ ਆਏ ਸਨ ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਚੱਲ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਘਰ ਚੱਲ ਕੇ ਚਾਹ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੇ ਆਂ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ।

‘ਨਈ ਯਾਰ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਸਈ’ ਮੈਂ ਟਾਲ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਘਰ ਜਾਕੇ ਖੇਤ ਮੋਟਰ ਵੀ ਚਲਾਉਣੀ ਸੀ। ਹੋਰ ਵੀ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮ ਸਨ, ਇਸ ਬਾਣੀਏ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਸੀ।

‘ਮੈ ਕਿਹੜਾ ਰੋਜ਼ ਚਾਹ ਨੂੰ ਆਖਣਾਂ ? ਅੱਜ ਹੜਤਾਲ ਕਰਕੇ ਕਹਿਨਾਂ ਚੱਲ ਤੁਰ’ ਧਰਮਾਂ ਮੇਰੀ ਬਾਂਹ ਫੜਕੇ ਆਵਦੇ ਘਰ ਵੱਲ ਲੈ ਗਿਆ।ਕਿਉਕਿ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਹੜਤਾਲ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਅਸੀ ਸਾਈਕ਼ਲਾਂ ਤੇ ਸੀ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ।

‘ਅੱਜ ਛੇਤੀ ਆ ਗਿਆ ਪੁੱਤ’ ਧਰਮੇ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲਦੀ ਹੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਗੁਟਕਾਂ ਸੀ ਲਗਦਾ ਸੀ ਸੁਖਮਨੀ ਸਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੈ ਝੁਕ ਪੈਰੀ ਹੱਥ ਲਾਇਆ।

‘ਜਿਊਦਾ ਰਹਿ ਪੁੱਤ’ਮਾਂ ਨੇ ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਪਲੋਸਦੀ ਹੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਦੋ ਗਲਾਸ ਦੇ ਕੇ ਚਾਹ ਬਨਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ।ਅਸੀ ਦੋਵੇ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਸੀ। ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਵੱਢੀਆਂ ਵੱਢੀਆਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਲਾਈਆਂ ਸਨ ਤੇ ਧੂਫ ਬੱਤੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ ਧੂਫ ਦੀ ਖੁਸਬੋ ਨਾਲ ਕਮਰਾ ਮਹਿਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਘਰ ਛੋਟਾ ਸੀ ਮੈ ਸੋਚਦਾ ਸੀ ਕਿ ਐਡੇ ਛੋਟੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਿਵੇ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ?ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕਿਹੜਾ ਮਹੀਆਂ ਗਾਈਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਵੱਢਾ ਘਰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

‘ਤੂੰ ਪੁੱਤ ਧਰਮੇ ਨਾਲ ਪੜਦੈ? ਧਰਮੇ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਹਾਂ ਬੇਬੇ ਅਸੀ ਤਿੰਨਾਂ ਸਾਂਲਾਂ ਤੋ ਕੱਠੇ ਈ ਪੜਦੇ ਆਂ'

‘ਪਰ ਘਰ ਤਾਂ ਏਹ ਅੱਜ ਈ ਲੇਕੈ ਆਇਆ’ ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਏਹ ਤਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਨੀ ਸੀ ਆਉਦਾ ਕ੍ਹੈਦਾ ਮੈ ਛੇਤੀ ਘਰ ਜਾਣਾਂ ਖੇਤ ਜਾ ਕੇ ਮੋਟਰ ਚਲਾਉਣੀ ਆ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਕੀ ਗੱਲ ਪੁੱਤ ਹੋਰ ਕੋਈ ਘਰ ਨੀ?’ ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਨਈ’ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਤੇਰਾ ਬਾਪੂ ਘਰ ਨੀ ਕਿਤੇ ਗਿਆ?’

‘ਹਾਂ’

‘ਕਿੱਥੇ?’

‘ਉਹ ਤਾਂ ਮੈਨੁੰ ਦੋ ਸਾਲ ਦੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋ ਕੂਚ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ'

‘ਤੇ ਮਾਂ'?

‘ਊਸਨੂੰ ਸਾਲ ਕੁ ਹੋ ਮਰੀ ਨੂੰ ਡੈਡੀ ਦਾ ਫਿਕਰ ਕਰਕੇ ਬੀਮਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ’ ਇਹ ਆਖ ਕੇ ਮੈ ਨੀਵੀ ਪਾ ਲਈ।

‘ਇਹ ਹੁਣ ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ ਕੋਲ ਰਹਿੰਦਾ ਮਾਂ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਵਾਕ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।

‘ਗਲਤੀ ਹੋਗੀ ਪੁੱਤ! ਪਰ ਧਰਮੇ ਨੇ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਤੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨੀ ਦੱਸੀ’

‘ਮੈ ਕੀ ਦਸਦਾ?’

‘ਤੇਰਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਭਰਾ ਭੈਣ?’ਮਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਬੇਬੇ ਸਵਾ ਲੱਖ ਈ ਆਂ' 

‘ਹੈ!’ਬੇਬੇ ਸੁਣਕੇ ਸੁੰਨ ਹੋ ਗਈ ਬੇਬੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਗੌਰਮਿੰਟ ਨੇ ਫੈਮਲੀ ਪਲਾਨਿਗ ਬਣਾਂ ਕੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਇੱਕ ਟਿੰਗ!ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਸੀ ਮਰ ਗਿਆ ਤੋ ਹੋਰ ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਨੀ ਉਹ ਕਿੱਧਰ ਜਾਊ?ਦੀਵਾ ਗੁੱਲ ਚੁੱਲਾ ਠੰਢਾ!ਮੈ ਤਾਂ ਧਰਮੇ ਨੂੰ ਆਖ ਦੇਣਾਂ ਪੁੱਤ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਚਾਰ ਪੰਜ ਪੋਤੇ ਪੋਤੀਆਂ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਦੱਸੋ ਇਹ ਵਿਚਾਰਾ ਇਕੱਲਾ ਕੀ ਕਰੂਗਾ ਮਾ ਬਾਪ ਤੁਰ ਗਏ ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ ਕਦੋ ਕੁ ਤੱਕ ਬੈਠੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਜੇ ਕੰਨ ਪਾਟੀ ਚੰਗੀ ਆ ਗਈ ਤਾਂ ਠੀਕ ਨਹੀ ਤਾਂ ਝੁੱਗਾ ਚੌੜ!ਬੇਬੇ ਸੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਤੇ ਖਾ ਰਹੀ ਸੀ।

‘ਮਾਂ ਕੀ ਸੋਚਣ ਲੱਗਪੀ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਕੁਛ ਨੀ ਪੁੱਤ ਚੱਲ ਏਹਨੂੰ ਜਾਣ ਦੇ,ਪੁਤ ਕਦੇ ਕਦਾਈ ਆ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖਾ ਜਾਇਆ ਕਰ’ ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮੈ ਚਾਹ ਪੀ ਕੇ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬਲਾ ਕੇ ਪਿੰਡ ਆ ਗਿਆ।ਕਦੇ ਕਦਾਈ ਧਰਮੇ ਦੀ ਮਾਂ ਮੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਕੁਛ ਨਾਂ ਕੁਛ ਖਾਂਣ ਨੂੰ ਬਣਾਂ ਕੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦੀ। ਮੈ ਖੇਤੋ ਕਦੇ ਗੰਨੇ ਕਦੇ ਸਾਗ ਦੇ ਦਿੰਦਾ। ਮਜਬੀਆਂ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਸਾਡੇ ਪੁਸ਼ਤੋ ਪੁਸ਼ਤੀੰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਤਿੰਨ ਪੀਹੜੀਆਂ ਇਸ ਟੱਬਰ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਘਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਕੰਮ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀ ਸੀ। ਕਿਉਕਿ ਇਸਨੂੰ ਅਸੀ ਕਦੇ ਨੌਕਰ ਨਹੀ ਸੀ ਸਮਝਿਆ ਇਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਦਾ ਵੀ ਸਾਡੇ ਘਰ ਹੀ ਸੀ। ਖੇਤ ਇਸਦੇ ਸੌਕ ਨਾਲ ਕਬੂਤਰ ਵੀ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ।ਮੈ ਬਥੇਰਾ ਕਹਿਣਾਂ ਕਿ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕੁੱਕੜ ਰੱਖ ਆਂਡੇ ਖਾ ਲਿਆ ਕਰ।ਪਰ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਨਹੀ 

‘ਬਾਈ ਕੁੱਕੜ ਪਸੂਆਂ ਦੀਆਂ ਖੁਰਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿੱਠਾਂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਨਾਲੇ ਪੱਠੇ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਖੁਰਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ,ਕਬੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਦੁੱਖ ਨਹੀ ਸਵੇਰੇ ਉਡਕੇ ਤੇ ਸ਼ਾਂਮ ਨੂੰ ਆ ਜਾਦੇ ਆ ਮੈਨੂੰ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਆ’

ਕਦੇ ਕਦੇ ਸਾਂਥੋ ਚੋਰੀ ਸ਼ਰਾਬ ਵੀ ਕੱਢ ਲੈਦਾ ਪਰ ਆਦੀ ਨਹੀ ਸੀ ਬੱਸ ਝੋਨੇ ਤੇ ਕਣਕ ਵੇਲੇ ਕੰਬਾਈਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੁੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ।ਕਦੇ ਕਦਾਈ ਮੇਰਾ ਮਾਮਾ ਆਉਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਘਰ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪਿਆ ਕੇ ਨਿਹਾਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ,ਪਰ ਜਦੋ ਦੀ ਮੇਰੀ ਮੰਮੀ ਸਵ੍ਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਈ ਉਦੋ ਦਾ ਮਾਮਾ ਵੀ ਨਹੀ ਆਉਦਾ। ਮੈ ਕਈ ਵਾਰ ਸੋਚਦਾ ਕਿ ਵਾਹੀ ਛੱਡ ਦੇਈਏ ਤੇ ਪੈਲੀ ਠੇਕੇ ਤੇ ਦੇ ਦੇਈਏ ਪਰ ਸੀਰੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦਾ ਵਾਹੀ ਤਾਂ ਮੈ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤੁਸੀ ਨਹੀ ਜੇ ਘਾਟਾ ਪੈ ਗਿਆ ਤਾ ਦੱਸੋ ਵੈਸੈ ਸੀਰੀ ਠੀਕ ਹੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੈਸੈ ਸਿਰ ਟੁਟਦੇ ਸਨ ਪਰ ਸਾਡਾ ਹਿਸਾਬ ਪੂਰਾ ਹੋ ਕੇ ਚਾਰ ਪੇਸੈ ਬਚ ਜਾਦੇ ਸਨ ਬਚੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਸਾਡਾ ਸੀਰੀ ਦੋ ਤਿੰਨ ਕਿੱਲੇ ਠੇਕੇ ਤੇ ਲੈ ਲੈਦਾ। ਫਾਈਨਲ ਦਾ ਸਾਲ ਸੁਰੂ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਦੋਹਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਬਗੈਰ ਚੈਨ ਨਹੀ ਸੀ ਆਉਦਾ। ਜਦੋ ਕਿਤੇ ਮੈ ਦੋ ਕੁ ਦਿਨ ਨਾਂ ਕਾਲਜ ਆਉਦਾ ਤਾਂ ਧਰਮਾਂ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਮੇਰਾ ਪਤਾ ਕਰਨ ਜਾਂਦਾ।ਕਈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਸਕੇ ਭਰਾ ਸਮਝਦੇ। ਅਸੀ ਕੰਟੀਨ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਪੀ ਰਹੇ ਸੀ।

‘ਯਾਰ ਆਹ ਨਵੀ ਆਈ ਕੁੜੀ ‘ਨੀਲੀ’ ਆਪਣੇ ਦੋਹਾਂ ਵੱਲ ਬੌਤ ਜਾਦਾ ਦੇਖਦੀ ਆ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ। 

‘ਯਾਰ ਏਹ ਗੱਲ ਮੈ ਵੀ ਨੋਟ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਨਵੀ ਆਈ ਕੁੜੀ ਸਾਡੇ ਦੋਹਾਂ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਦੇਖਦੀ ਆ ਹਾਏ ਹੈਲੋ ਵੀ ਕਰਦੀ ਆ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਹੀ’

‘ਚੱਲ ਯਾਰ ਆਪਾਂ ਕੀ ਲੈਣਾਂ’ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਕਿਤੇ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਂ ਕਰਦੀ ਹੋਵੇ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਉਸ ਵੱਲ ਚੋਰੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਨੀਲੀ ਵੀ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਚੋਰੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਦੇਖ ਰਹੀ ਸੀ ।

‘ਨਾਂ ਭਰਾਵਾ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰੂਮ ਦਾ ਚੱਕਰ ਆਪਾਂ ਨੀ ਪੈਣਾਂ’

‘ਕਿਓ ਜੱਟ ਹੋ ਕੇ ਡਰਦੈ’

‘ਭਰਾਵਾ ਡਰ ਈ ਠੀਕ ਆ’

‘ਮੈ ਬਾਣੀਆ ਹੋ ਕੇ ਨੀ ਡਰਦਾ’

‘ਜੱਟ ਕਰਕੇ ਤਾਂ ਡਰਦਾ ਕਿ ਜੇ ਇਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਲਈ ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋ ਮਹਾਜਨਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਪਿੱਛੇ ਨੀ ਹਟਿਆ ਜਾਂਣਾਂ’

‘ਲੈ ਚੀਜ ਚੰਗੀ ਲਗੇ ਰੱਖ ਲੋ ਨਈ ਤਾਂ ਬਦਲੀ’

‘ਹਾਂ! ਏਹ ਕੋਈ ਗੁੜ ਚਾਹ ਨਾਂ'

‘ਅੱਜ ਕੱਲ ਏਵੇ ਚਲਦਾ’

‘ਨਾਂ ਭਰਾਵਾ ਲਾਊਗਾ ਤਾਂ ਤੋੜ ਨਿਭਾਊਗਾ ਨਈ ਤਾਂ ਦੂਰੋ ਸਾਸਰੀਕਾਲ’

‘ਆ ਗਿਆ ਵੱਢਾ ਰਾਂਝਾਂ’

‘ਧਰਮਿਆ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਐਵੈ ਨੀ ਕਿਹਾ 

“ਯਾਰੀ ਜੱਟ ਦੀ ਤੂਤ ਦਾ ਮੋਛਾ ਕਦੇ ਨੀ ਵਿਚਾਲਿਓ ਟੁਟਦੇ”

ਮੈ ਕਿਹਾ ਤੇ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਗਏ ਨੀਲੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪੜਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਤੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਜਿਆਦਾ ਸੀ।ਕੁੜੀ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੀ ਸੀ ਪਰ ਜੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾਏ ਤਾਂ ਅੰਦਰੋ ਦੁਖੀ ਲਗਦੀ ਸੀ। ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀ ਹੋ ਗਈ। ਮੈ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਪਿੰਡ ਆ ਗਿਆ ਉਸ ਕੁੜੀ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਮੇਰੇ ਮਨ ਤੋ ਨਹੀ ਸੀ ਉਤਰ ਰਹੀ।ਮੈ ਬਥੇਰਾ ਮਨ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ। ਪਰ ਮਨ ਬਾਂਦਰ ਹੈ ਟਪੂਸੀਆਂ ਮਾਰਨੋ ਨਹੀ ਹਟਦਾ।ਪਰ ਕੁੜੀ ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਵੇਖਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਆ ਮੈ ਤਾਂ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਕੁੜੀ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ ਕਿਉਕਿ ਮੈ ਪਿਆਰ ਵਿਆਰ ਦੇ ਚੱਕਰ ਤੋ ਡਰਦਾ ਸੀ। ਕਿਉਕਿ ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਤੇ ਕਿਹੜਾ ਪਿਓ ਦਾ ਹੱਥ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਹਵੀ ਨਵੀ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਬਾਪ ਸੰਭਾਲ ਲਵੇਗਾ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈ ਦੂਜੇ ਮੁੰਡਿਆ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਕੇ ਕੁੜੀਆਂ ਪਿੱਛੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਨਹੀ ਸੀ ਫਿਰਦਾ। ਯਾਰੀ ਲਾਕੇ ਜੇ ਨਾਂ ਨਿਭੀ ਥਾ ਫਿਰ ਕੀ ਹੋਓ ਕਿਉਕਿ-

‘ਬੂਹੇ ਮਾਰ ਕੱਲੇ ਪਏ ਰੋਦੇ ਦੁੱਖ ਭੈੜੈ ਯਾਰੀਆਂ ਦੇ’

ਇਕ ਦਿਨ ਧਰਮਾਂ ਬੀਮਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਾਲਜ ਨਹੀ ਆਇਆ। ਪੀਰਡ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਨੀਲੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਦੇਖਕੇ ਹੱਸਕੇ ਨੀ ਵੀ ਪਾ ਲਈ। ਮੈ ਹਾਸੇ ਦਾ ਜਵਾਬ ਹਾਸੇ ਵਿੱਚ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।ਕੁੜੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ।ਉਸਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇ ਕੋਈ ਭੁਚਾਲ ਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।ਉਸਨੇ ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਵੇਖਿਆ ਮੈ ਹੱਥ ਗਲਾਸ ਵਾਂਗੁੰ ਬਣਾਂ ਕੇ ਮੂੰਹ ਨਾਲ ਲਾਇਆ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਚਾਹ ਇਕੱਠੇ ਪੀਵਾਂਗੇ। ਪੀਰਡ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਅਸੀ ਚਾਹ ਪੀਣ ਕੰਟੀਨ ਤੇ ਚਲੇ ਗਏ।ਦੋ ਕੱਪ ਚਾਹ ਦੇ ਲੈਕੇ ਪੀਣ ਲੱਗ ਪਏ ਦੋਨੋ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਚਾਹ ਪੀ ਰਹੇ ਸੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਸੁਰੂ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀ ਸੀ।ਆਖਰ ਮੈ ਹੀ ਚੁੱਪ ਤੋੜੀ।

‘ਨੀਲੀ ਨਾਂ ਬੌਤ ਸ੍ਹੋਣਾਂ’

‘ਕਰਨ’ ਨਾਂ ਵੀ ਮਾੜਾ ਨੀ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ‘ਕਰਨ’ ਸਭ ਤੋ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੀ'

‘ਮੈ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਾਲਾ ਕਰਨ ਨੀ’

‘ਵੈਸੈ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਂ ‘ਜਸਕਰਨ’ ਹੈ ਏਹ ਵੀ ਮਾੜਾ ਨੀ’

‘ਤੁਸੀ ਕਿੱਥੋ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹੋ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਬਾਨ ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨੀ’

‘ਏਹ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ'

‘ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਲੰਮੀ?’ਮੈ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਪੀਰਡ ਸੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਅਸੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ। ਕਾਲਜ ਤੋ ਛੁੱਟੀ ਹੋ ਗਈ ਉਹ ਆਵਦੇ ਘਰ ਤੇ ਮੈ ਆਵਦੇ ਘਰ ਆ ਗਿਆ।ਮੈ ਰਾਤ ਭਰ ਨੀਲੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।ਰਾਂਝੇ ਵਾਂਗੂੰ ਇਸ਼ਕ ਕਰਨਾਂ ਮੇਰੇ ਵੱਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀ ਸੀ ਕਿਉਕਿ ਘਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਭਰਾ ਨਹੀ ਸਨ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਨੀਲੀ ਕੋ ਹੀਰ ਵਾਂਗੂੰ ਮਹੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਮੈ ਮੋੜਾਂ ਤੇ ਖੜਕੇ ਆਸ਼ਕ ਬਣਾਂ।ਪਰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਨੀਲੀ ਮੈਨੂੰ ਜਰੂਰ ਆਸ਼ਕ ਬਣਾਊਗੀ।

ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਧਰਮਾਂ ਵੀ ਆ ਗਿਆ ਮੈ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਧਰਮੇ ਨੂੰ ਦੱਸੀ।

‘ਜਾ ਓਏ ਜੱਟ ਹੋਕੇ ਬਾਣੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਜੇ ਨੀਲੀ ਤੇਰੇ ਤੇ ਆਸ਼ਕ ਹੈ ਫਿਰ ਝੱਟ ਮੰਗਣੀ ਪੱਟ ਸ਼ਾਦੀ! ਪੜਕੇ ਆਪਾਂ ਕੇੜਾ ਜੱਜ ਲੱਗ ਜਾਣਾ ਤੂੰ ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਤੇ ਮੈ ੱਤੱਕੜੀ ਫੜ ਲੈਣੀ ਆ’

‘ਨਾਂ ਭਰਾਵਾ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਪ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨੀ ਜੇ ਤੂੰ ਆਵਦੀ ਭਾਬੀ ਬਨਾਉਣੀ ਆ ਜਾਂ ਬਹੂ ਬਨਾਉਣੀ ਆ ਤਾਂ ਤੂੰ ਗੱਲ ਕਰ’

‘ਯਾਰ ਗੱਲ ਠੀਕ ਆ ਜੇ ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਹੋਈ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਜੇ ਬਾਣੀਆਂ ਦੀ ਹੋਈ ਤਾਂ ਤੇਰੀ’

‘ਚੱਲ ਆਪਾਂ ਕੰਟੀਨ ‘ਚ’ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ’ਆਖਕੇ ਅਸੀ ਦੋਵੇ ਕੰਟੀਨ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਮੈ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਕੇ ਬੁਲਾ ਲਿਆ।

‘ਸਾਸਰੀ ਕਾਲ ਜੀ'ਅਸੀ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬੁਲਾਈ ਉਸਨੇ ਸਿਰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

‘ਏਹ ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਧਰਮਾਂ’ਮੈ ਜਾਣ ਪਛਾਂਣ ਕਰਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਜਾਂ ਗੱਲ ਸੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਕਿਹਾ।

‘ਜਾਣਦੀ ਆਂ'ਨੀਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਤੁਸੀ ਕੁਛ ਦੱਸਣ ਵਾਸਤੇ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸੀ’ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਹਾਂ ਪਰ ਮੇਰੀ ਸਟੋਰੀ ਸੁਣਨ ਵਾਸਤੇ ਪੀਰਡ ਮਿੱਸ ਕਰਨਾਂ ਪਵੇਗਾ’

‘ਠੀਕ ਆ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨੀ'ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਤੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਸਾਲ ਮਿੱਸ ਕਰ ਦੇਈਏ ਪੀਰਡ ਕੀ ਚੀਜ਼ ਆ। ਉਸਨੇ ਲੰਮਾਂ ਸਾਹ ਲੈਕੇ ਗੱਲ ਸੁਰੂ ਕੀਤੀ।

‘ ਮੈ ਚੰਡੀਗੜ ਆਵਦੇ ਮਾਮੇ ਕੋਲ ਪੜਨ ਆਈ ਆ। ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸੀ ਪਰ ਪਿਓ ਸਿੱਖ।ਮੇਰਾ ਡੇਡੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਜੀ ਦੀ ਬਦਲੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ ਕਾਫੀ ਚਿਰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਉਥੇ ਹੀ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰ ਲਈ। ਮੈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਬੇਟੀ ਹਾਂ।

‘ਮਤਲਬ ਤੁਸੀ ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿੱਖ ਹੋ’ਮੈ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਹਾਂ ਵੈਸੈ ਵੀ ਮੇਰੇ ਮਾਮਾ ਮਾਮੀ ਸਰਦਾਰ ਹਨ ਓਹ ਹਮੇਸਾ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ’

‘ਲੈ ਵਈ ਤੇਰਾ ਨੰਬਰ ਕੱਟ’ਮੈ ਹੌਲੀ ਦੇਣੇ ਧਰਮੇ ਵੱਲ ਦੇਖਕੇ ਵੱਖੀ ਵਿੱਚ ਕੂੰਹਣੀ ਮਾਰਕੇ ਧਰਮੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ।

‘ਤੁਸੀ ਮੈਨੂੰ ਕੁਛ ਕਿਹਾ’ਨੀਲੀ ਨੇ ਫਟਾ ਫਟ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਨਈ ਨਈ ਵੈਸੈ ਈ ਤੁਸੀ ਅੱਗੇ ਦੱਸੋ’ਮੈ ਛੇਤੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮੋੜਾ ਦਿੱਤਾ।

‘ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚੋ ਮੇਜਰ ਸਾਹਬ ਦੀ ਪਿਨਸ਼ਨ ਲੈਕੇ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਏ,ਦਿੱਲੀ ਆਕੇ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਖੋਲ ਲਈ ਦੁਕਾਨ ਉਤੇ ਹੀ ਸਾਡਾ ਘਰ ਸੀ।ਮਾਂ ਕੈਸਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਮਰ ਗਈ। ਮੈ ਤੇ ਡੈਡੀ ਇਕੱਲੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਡੈਡੀ ਕੋਲ ਦੋ ਤਿੰਨ ਸੌ ਪੰਦਰਾਂ ਬੋਰ ਰਫਲਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਪੰਤਾਲੀ ਬੋਰ ਦਾ ਪਿਸਟਲ ਸੀ,ਹਾ਼ਲਾਂ ਕਿ ਪੰਤਾਲੀ ਬੋਰ ਦਾ ਪਿਸਟਲ ਰੱਖਣ ਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀ ਸੀ ਪਰ ਫੌਜੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਕੋਲ ਸੀ ਡੈਡੀ ਦਸਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਪਿਸਟਲ ਮੇਰਾ ਪੜਦਾਦਾ ਜਰਮਨ ਵਿੱਚੋ ਲੈਕੇ ਆਇਆ ਸੀ’

‘ਪੰਤਾਲੀ ਬੋਰ ਪਿਸਤੌਲ ਕਿਹੋ ਜਿਆ ਹੁੰਦਾ?’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਪੰਤਾਲੀ ਬੋਰ ਦੀ ਗੋਲੀ ਬੱਤੀ ਬੋਰ ਨਾਲੋ ਮੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਆ ਜੇ ਵੱਜ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਾੜ ਪਾ ਦਿੰਦੀ ਆ’ਨੀਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਹੋਰ ਪੰਤਾਲੀ ਬੋਰ ‘ਚ’ਕੀ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਬੱਤੀ ਬੋਰ ਨਾਲੋ’ ਮੈ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਬੱਤੀ ਬੋਰ ਚਰਖੀ(ਗਰਾਰੀ) ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਇਸਨੂੰ ਰੀਵਾਲਵਰ ਕੈਦੇ ਆ ਤੇ .ਪੰਤਾਲੀ ਬੋਰ ਦੇ ਮੈਗਜੀਨ ਲੱਗਾ ਹੁੰਦਾ ਇਸਨੂੰ ਪਿਸਟਲ ਕੇਦੇ ਆ’

‘ਚਲ ਆਪਾਂ ਕੀ ਲੈਣਾਂ ਤੁਸੀ ਗੱਲ ਅੱਗੇ ਤੋਰੋ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਮੈ ਵੀ ਅਵਾਦੇ ਡੈਡੀ ਨੂੰ ਇਵੇ ਹੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਜਦੋ ਮੇਰਾ ਡੈਡੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਬਾਰੇ ਦਸਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ,ਪਰ ਇਸ ਜੁੱਗ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਂਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣੀ ਜਰੂਰੀ ਆ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਹੀ ਨਿਸ਼ਾਂਨਾਂ ਲਗਦਉਣਾਂ ਸਖਾਇਆ,1984 ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਆਵਦੇ ਘਰ ਸੁਖੀ ਵਸਦੇ ਸੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਸ੍ਹੈਰ ਦੇ ਭਈਏ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਰਹੇ ਸਨ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨੀ ਭਈਆ ਨੇ ਸਾਡੀ ਦੁਕਾਨ ਤੋੜਨੀ ਸੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਦੇਖਦੇ ਰਹੇ।ਸਾਡੇ ਦੇਖਦਿਆਂ ਦੇਖਦਿਆਂ ਦੁਕਾਨ ਲੁੱਟ ਲਈ ਗਈ ਫਿਰ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਭਈਆ ਬੋਲਿਆ।

‘ਅਰੇ ਸਰਦਾਂਰ ਉਪਰ ਰਹਿਤਾ ਹੈ ਸਰਦਾਰਨੀਆਂ ਹੋਤੀ ਭੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈਂ ਚਲੋ ਉਪਰ ਚੜਤੇ ਹੈ ਤਾਂ ਕੁਛ ਭਈਏ ਪਾਟੀਪਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ।ਜਦੋ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਬੋਲੇ।

‘ਖੜ ਜੌ ਥੌਡੀ ਭੈਣ ਂਨੂੰ ………’

ਭਈਏ ਫਿਰ ਵੀ ਨਾਂ ਰੁਕੇ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਡੈਡੀ ਅੰਦਰੋ ਤਿੰਨ ਸੌ ਪੰਦਰਾਂ ਬੋਰ ਰਾਈਫਲ ਚੱਕ ਲਿਆਏ ਜਿਹੜੇ ਭਈਏ ਚੜੇ ਆ ਰਹੇ ਸਨ ਡੈਡੀ ਨੇ ਫਾਇਰ ਮਾਰ ਕੇ ਡੇਗ ਲਏ ਦੂਜੇ ਸਾਰੇ ਭਈਏ ਭੱਜ ਗਏ,ਏਨੇ ਨੂੰ ਡੈਡੀ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਪਿਸਟਲ ਲਿਆ ਕੇ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਇੱਕ ਬੈਗ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਭਰ ਕੇ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।

‘ਲੈ ਹੁਣ ਸੀਹਣੀ ਬਣ ਕੋਈ ਵੀ ਅੱਗੇ ਆਏ ਸੁੱਕਾ ਨਾ ਜਾਏ’ਡੈਡੀ ਨੇ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ। ਮੈ ਪਿਸਟਲ ਫੜ ਲਿਆ।ਉਧਰੋ ਹੋਰ ਭਈਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਵੀ ਆ ਗਈ।ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਲਾਂ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਆਦਮੀ ਹੋਣ ਡਰਨਾ ਨਹੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਵੀ ਮਰ ਗਿਆ ਸਾਰੇ ਭੱਜ ਜਾਣਗੇ। ਉਚੀ ਉਚੀ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ ‘

ਨਿਕਲ ਬਾਹਰ ਹਰਾਮੀ ਤੁਮ ਲੋਗੋ ਨੇ ਹਮਾਰੀ ਮਾਂ ਮਾਰਦੀ’ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਫਿਰ ਰਾਈਫਲ ਲੈਕੇ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ।

‘ਖੜ ਜੋ ਥੋਡੀ ਮਾਂ ਨੂੰ………ਆਖਕੇ ਇੱਕ ਭਈਆ ਜੋ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਸਦੀ ਹਿੱਕ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਮਾਰੀ ਉਹ ਮੱਛੀ ਵਾਂਗੂੰ ਤੜਫਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਨਾਲਦੇ ਉਸਨੂੰ ਚੱਕ ਕੇ ਲੈ ਗਏ ਡੈਡੀ ਨੇ ਦਿੱਕ ਦੋ ਹੋਰ ਭਈਆਂ ਦੇ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ ਦੇਖਦੇ ਦੇਖਦੇ ਸਾਰੇ ਭੱਜ ਗਏ।ਮਹੌਲ ਸਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਫਿਰ ਪੁਲੀਸ ਆ ਗਈ । ਉ ਹਨਾਂ ਛੋਟੇ ਸਪੀਕਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲ ਦਿੱਤਾ।ਪੁਲੀਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭਈਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਵੀ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਕੋਲ ਗੰਡਾਸੇ ਟਕੂਏ ਤੇ ਤਰਸੂਲ ਸਨ।

‘ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਹਥਿਆਰ ਫੈਕ ਦੋ ਔਰ ਅਪਨੇ ਆਪ ਕੋ ਹਮਾਰੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦੋ’

‘ਕੈਸੈ ਫੈਕੇ ਹਥਿਆਰ ਯੇ ਲੋਗ ਹਮੇ ਮਾਰ ਦੇਗੇ ਪਹਿਲੇ ਇਨਕੇ ਹਥਿਆਰ ਜ਼ਬਤ ਕਰੋ’ਡੈਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਜਬ ਆਪ ਹਥਿਆਰ ਫੈਕੋਗੇ ਤਭੀ ਤੋ ਹਮ ਇਨ ਪਰ ਭੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇਗੇ’

‘ਨਹੀ ਯੇ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕਤਾ ਮੈ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀ ਫੈਕ ਸਕਤਾ’ਡੈਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਫਿਰ ਹਮਕੋ ਪੁਲੀਸ ਕੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨੀ ਪੜੇਗੀ ਅਬ ਤੋ ਮੈ ਆਪਕੋ ਅਪਨਾਂ ਭਾਈ ਸਮਝ ਕਰ ਆਪਕੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ' ਬਹੁੱਤ ਤਰਲੇ ਮਿੰਨਤਾ ਤੋ ਬਾਅਦ ਡੈਡੀ ਨੇ ਆਵਦੀ ਰਾਈਫਲ ਥੱਲੇ ਸਿੱਟ ਦਿੱਤੀ। ਇੱਕ ਪੁਲੀਸ ਵਾਲੇ ਂਨੇ ਭੱਜ ਕੇ ਰਾਈਫਲ ਚੱਕ ਲਈ ਜਿਵੇ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਮਿਥੀ ਹੋਵੇ। ਉਧਰੋ ਪੁਲੀਸ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਭਈਏ ਸਾਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਸਤੇ ਫਿਰ ਪੌੜੀਆਂ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ ਤੋੜਨ ਲੱਗ ਪਏ ਪੁਲੀਸ ਖੜੀ ਤਮਾਸਾ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ ਡੈਡੀ ਵੀ ਫੌਜੀ ਸਨ ਘਾਟ ਘਾਟ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਤਾ ਸੀ ਡੈਡੀ ਦੂਜੀ ਰਾਈਫਲ ਅੰਦਰੋ ਕੱਢ ਲਿਆਏ ਸਭ ਤੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਲਸ ਤੇ ਫਾਇਰ ਖੋਲ ਦਿੱਤਾ। ਤੇ ਇੰਨਸਪੈਕਟਰ ਮਾਰਿਆ ਜਿਸਨੇ ਧੋਖੇ ਨਾਲ ਡੈਡੀ ਕੋਲੋ ਰਾਈਫਲ ਸਿਟਵਾਈ ਸੀ। ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਦੀ ਵਾਇਰਲੈਸ ਥੱਲੇ ਡਿੱਗ ਪਈ ਡੈਡੀ ਨੇ ਨਿਸ਼ਾਂਨਾ ਲਾਕੇ ਇੱਕ ਫਾਇਰ ਵਾਇਲੈਸ ਤੇ ਮਾਰਿਆ ਵਾਇਰਲੈਸ ਖਿਲਾਰ ਦਿੱਤੀ।ਪੁਲੀਸ ਵਿੱਚ ਅਫਰਾ ਤਫਰੀ ਮੱਚ ਗਈ। ਡੇਡੀ ਨੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਪੁਲੀਸ ਵਾਲੇ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਭਈਏ ਸਾਰੇ ਭੱਜ ਗਏ ਡਰਦੀ ਪੁਲਸ ਵੀ ਡਰਦੀ ਭੱਜ ਗਈ। ਮੈਨੂੰ ਡੈਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ -

‘ਤੂੰ ਪਿਛਲੇ ਰਸਤੇ ਉਤਰ ਕੇ ਚੰਡੀਗੜ ਚਲੀ ਜਾਵੀ ਮੈ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਨਿਪਟ ਕੇ ਜੇ ਜਿਊਦਾ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਚੰਡੀਗੜ ਆਉੂਗਾ ਨਹੀ ਮੇਰਾ ਫਿਕਰ ਨਾਂ ਕਰੀ ਮੈ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਢੇਰ ਲਾਕੇ ਮਰੂੰਗਾ,ਰਾਈਫਲ ਵੀ ਖੂਨ ਦੀ ਧਿਆਈ ਹੈ ਜਿੰਨੇ ਭਈਏ ਮੈ ਮਾਰੂੰਗਾ ਕਿਉਕਿ ਜੇ ਏਹ ਬਚ ਗਏ ਤਾਂ ਏ੍ਹਨਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮਾਰਨਾਂ ਹੈ’

‘ਨਈ ਡੈਡੀ ਤੁਸੀ ਵੀ ਨਾਲ ਚੱਲੋ’ਮੈ ਤਰਲਾ ਮਾਰਿਆ।

‘ਮੈ ਮਦਾਨ ਛੱਡਕੇ ਮੈ ਨੀ ਭੱਜਣਾਂ ਮੇਰੀ ਪੱਚੀ ਸਾਲ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣੀ ਡਰਕੇ ਭੱਜਕੇ ਓਹ ਵੀ ਏਹਨਾਂ ਬਾਂਦਰਾਂ ਤੋ“ਡੱਬ ਜਾਣਾ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਭੱਜ ਜਾਣਾਂ ਮਰਦਾ ਨੂੰ ਮਿਹਣਾਂ”

‘………’

‘ਚੱਲ ਜਾ ਛੇਤੀ ਭੱਜ’ਡੈਡੀ ਨੇ ਲਾਲ ਅੱਖਾਂ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ ਐਨਾਂ ਭਿਆਨਕ ਚਿਹਰਾ ਡੈਡੀ ਦਾ ਮੈ ਕਦੇ ਹੀ ਸੀ ਦੇਖਿਆ ਡੈਡੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋ ਜਿਵੇ ਖੂਨ ਚੋ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਮੈ ਜਦੋ ਪਤਲੀ ਗਲੀ ਨਿਕਲੀ ਤਾਂ ਫਿਰ ਅੱਗੋ ਭਈਏ ਲਲਕਾਰੇ ਮਾਰਦੇ ਆ ਗਏ ‘ਪਕੜੋ ਸਿੱਖਣੀ ਕੋ ਪਕੜੋ ਸਰਦਾਰਨੀ ਕੋ’ ਮੈਨੂੰ ਤਜਰਬਾ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਇੱਕ ਭਈਆ ਮਰ ਜਾਵੇ ਫੇਰ ਕੋਈ ਕੋਲ ਨੀ ਖੜਦਾ ਸੋ ਮੈ ਫਾਇਰ ਖੋਲ ਦਿੱਤਾ ਦੋ ਤਿੰਨ ਭਈਏ ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਾਰੀ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਹੀ ਸੀ ਮੈ ਭੱਜ ਕੇ ਜੀਟੀ ਰੋਡ ਤੇ ਆ ਗਈ। ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਟਰੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚੋ ਸਹੀਦੀ ਨਹੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਿਆ ਪਰ ਆਵਦੇ ਘਰ ਜਿੳੇੁਦੇ ਜੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਨਹੀ ਲੱਗਣ ਦਿੱਤਾ ਨਾਲੇ ਡੈਡੀ ਫਾਇਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਨਾਲੇ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਅਸੀ ਤਾਂ ਦੇਸ ਵੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇੰਚ ਦੁਸਮਣ ਨਾਂ ਵਧਣ ਦੇਈਏ ਏਹ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਘਰ ਹੈ।ਸੋ ਆਖਰ ਗੋਲੀਆਂ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ!

ਮੈ ਚੰਡੀਗੜ ਪੜਨ ਲੱਗ ਪਈ,ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਪੁੱਤਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਪਾਲਿਆ ਹੈ।ਹੁਣ ਮਾਮਾਂ ਤੇ ਮਾਮੀ ਹੀ ਮੇਰੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਹਨ’

‘ਤੁਸੀ ਚੰਡੀਗੜ ਤੋ ਮੋਗੇ ਕਿਵੇ?’ ਮੈ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਮਾਮਾ ਜੀ ਦਾ ਪੱਕਾ ਟਿਕਾਣਾਂ ਚੰਡੀਗੜ ਹੈ ਉਹ ਇੰਜਨੀਅਰ ਹੈ ਮੋਗੇ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬੈਰਕਾਂ ਬਨਾਉਣ ਦਾ ਠੇਕਾ ਲਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜ ਛੇ ਸਾਲ ਦਾ ਹੈ ਅਸੀ ਆਵਦੀ ਕੋਠੀ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਦੇਕੇ ਮੋਗੇ ਆ ਗਏ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।ਉਹ ਗੱਲ ਸੁਣਾਂ ਰਹੀ ਸੀ ਮੇਰਾ ਧਿਆਨ ਉਸ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਚਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਕਿਉਕਿ ਉਹ ਗੱਲ ਘੱਟ ਕਰਦੀ ਸੀ ਤੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਜਿਆਦਾ ਦੇਖਦੀ ਸੀ। ਬੰਦਾ ਅਕਸਰ ਬੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਚੜਦੀ ਜਵਾਨੀ ਤੇ ਕੋਲ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀ। ਬਗੈਰ ਰਾਖੇ ਤੋ ਖਰਬੂਜਿਆਂ ਦੇ ਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖਾਲੀ ਕਿਵੇ ਨੰਘ ਜਾਊਗਾ?ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ!! ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਕਰਦੇ ਤੀਜੇ ਪੀਰਡ ਦਾ ਵਕਤ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਚੌਥਾ ਪੀਰਡ ਸੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਛੁੱਟੀ ਤੋ ਬਾਅਦ ਨੀਲੀ ਚਲੀ ਗਈ।

‘ਯਾਰ ਹੁਣ ਕੀ ਕਰੀਏ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਕੀ ਗੱਲ ਹੋ ਗੀ'ਮੈ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨੀ ਰਿਹਾ ਜੱਟ ਦਾ ਜੱਟ,ਆਪਾਂ ਏਹ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਜੱਟੀ ਹੋਈ ਤੇਰੀ ਤੇ ਬਾਣੀਆਂ ਦੀ ਕੁੜੀ ਹੋਈ ਮੇਰੀ ਇਹ ਤਾਂ ਦੋਗਲੀ ਨਿਕਲਗੀ’

‘ਉਸਤੋ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਤੂੰ ਕੀਹਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀ ਏ ਕਿ ਐਵੈ ਈ ਸੇਹਰੇ ਬੰਨਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਨਾਲੇ ਨਾਂ ਏਹ ਜੱਟੀ ਤਾ ਨਾਂ ਕਰਾੜੀ ਨੀ ਕਰਾੜਾ ’ ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਯਾਰ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕਰਾੜ ਕਰੂੜ ਜਿਆ ਨਾਂ ਕਿਆ ਕਰ’

‘ਚੱਲ ਕਰਾੜ ਨੀ ਮ੍ਹਾਜਨ ਸਹੀ’

‘ਓਹਨੂੰ ਕੀ ਪੁੱਛਣਾਂ ਓਹ ਤਾਂ ਤਿਆਰ ਆ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਕੀਹਦੇ ਨਾ?’ ਮੈ ਪੁੱਛਿਆ

‘ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ'

‘ਤੈਨੂੰ ਕਿਵੇ ਪਤਾ’

‘ਕੁਆਰੀ ਕੁੜੀ ਚੁੱਲੇ ਚੜਿਆ ਦੁੱਧ ਹੁੰਦਾਂ ਆ ਕੀ ਪਤਾ ਕਦੋ ਉਵਾਲਾ ਖਾ ਜੇ’ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਚੱਲ ਕੱਲ ਨੂੰ ਪੁਛਾਂਗੇ ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਕੌਣ ਪਸੰਦ ਆ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀ ਚਲੇ ਗਏ। ਮੈਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨੀਦ ਨਾਂ ਆਈ ਤੇ ਛੇਤੀ ਦਿਨ ਚੜਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਸਵੇਰੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਪਾਠੀ ਲੱਗ ਗਿਆ।ਮੈ ਛੇਤੀ ਉਠ ਕੇ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਆਇਆ ਇਸਦੇ ਦੋ ਮਤਲਬ ਸੀ ਇੱਕ ਟਾਈਮ ਪਾਸ ਵਾਸਤੇ ਦੂਜਾ ਨੀਲੀ ਵਾਸਤੇ ਅਰਦਾਸ। ਕਾਲਜ ਜਾਕੇ ਮੈ ਕੰਟੀਨ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਪੀਣ ਆਇਆ ਅੱਜ ਨੀਲੀ ਬਹੁਤ ਸਜ ਧਜ ਕੇ ਕਾਲਜ ਆਈ ਸੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਰੁਲੀ ਨਹੀ ਸੀ। ਮੂੰਹ ਤੇ ਹਲਕੀ ਲਾਲੀ ਸੀ।ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾੜਾ ਜਿਹਾ ਸ਼ਰਮ ਸੀ। ਧਰਮਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲੀ ਲੱਗ ਗਿਆ ਨੀਲੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਗਈ ਮੈ ਨੀਲੀ ਨੁੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬਲਾ ਕੇ ਜੱਫੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਕਿਉਕਿ ਕੰਟੀਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਹੀ ਸੀ ਇੱਥੋ ਤੱਕ ਕੰਟੀਨ ਵਾਲਾ ਵੀ ਅੰਦਰੋ ਕੁਛ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੱਫੀ ਵਿੱਚ ਲੈਦਿਆ ਹੀ ਮੇਰੇ ਜਿਸਮ ਅੰਦਰ ਝਰਨਾਟਾਂ ਛਿੜ ਪਈਆਂ ਲੂੰ ਕੰਡੇ ਖੜੇ ਹੋ ਗਏ।ਨੀਲੀ ਜਿਵੇ ਮੇਰੀ ਹਿੱਕ ਨਾਲ ਲੱਗਣ ਨੂੰ ਮੈਥੋ ਵੀ ਕਾਹਲੀ ਸੀ ਉਹ ਚੁੰਬਕ ਵਾਗੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਚਿੰਬੜ ਗਈ। ਉਸਦਾ ਕੋਮਲ ਸਰੀਰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਚਿਪਕ ਗਿਆ। ਮੇਰਾ ਮੂੰਹ ਬਾਹਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਸੀ ਮੈਨੂੰ ਧਰਮਾਂ ਆਉਦਾ ਦਿਸਿਆ ਮੈ ਨੀਲੀ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਨੂੰ ਆਵਦੇ ਨਾਲੋ ਅਲੱਗ ਕੀਤਾ,ਜਦੋ ਕਿ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਅਲੱਗ ਹੋਣ ਨੂੰ ਨਹੀ ਸੀ ਕਰਦਾ। ਅਸੀ ਚਾਹ ਪੀਣ ਬੈਠ ਗਏ।

‘ਸਾਸਰੀ ਕਾਲ ਜੀ'ਧਰਮੇ ਨੇ ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬਲਾਈ।ਨੀਲੀ ਨੇ ਸ਼ਰਮਾਂ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

‘ਨੀਲੀ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਬੌਤ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਆ,ਤੈਨੂੰ ਮੈ ਸਦਾ ਵਾਸਤੇ ਆਵਦੀ ਬਨੌਣਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਪੈਦੀ ਸੱਟ ਆਖ ਦਿੱਤਾ ਮੈਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਜਿਆ ਆਇਆ ਕਿ ਸਾਲਾ ਕਰਾੜ ਕਰਦਾ ਕੀ ਆ।

‘ਤੂੰ ਕਰਾੜ ਮੈ ਜੱਟੀ ਏਹ ਕਿਵੇ ਹੋ ਸਕਦਾ?’ਨੀਲੀ ਨੇ ਫਟਾ ਫਟ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਦ ਕਰਾੜ ਸੁਣਕੇ ਧਰਮੇ ਦਾ ਮੂੰਹ ਹੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਵੇ ਕੁਨੈਨ ਪੀਤੀ ਹੋਵੇ।

‘ਜੇ ਮ੍ਹਾਜਨ ਆ ਤਾਂ ਫੇਰ ਕੀ ਆ ਮੈ ਤੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਅੱਜ ਈ ਅੰਬਰਸਰੋ ਅੰਬਰਤ ਛਕ ਲੈਨਾਂ’

‘ਂਨਈ ਮੈ ਤੈਨੂੰ ਐਨੀ ਤਲਲੀਫ ਨੀ ਦੇਣਾਂ ਚਾਹੁੰਦੀ’

‘ਲੈ ਤਕਲੀਫ ਕ੍ਹਾਦੀ ਆ ਰਾਂਝੇ ਨੇ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲ ਮਹੀਆਂ ਚਾਰੀਆ ਸੀ ਮੈ ਤੇਰੀ ਖਾਤਰ ਘੁੱਟ ਅੰਬਰਤ ਨੀ ਛਕ ਸਕਦਾ’

‘ਤੈਨੂੰ ਸਿੱਖ ਬਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਰੈਡੀਮੇਡ ਹੈ' ਨੀਲੀ ਆਖਕੇ ਹੱਸ ਪਈ।

‘ਰੈਡੀਮੇਡ!ਸਮਝ ਗਿਆ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਹੁਣ ਏਹ ਤੇਰੀ ਭਾਬੀ ਆ’ਮੈ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

‘ਚਲ ਏਹ ਵੀ ਚੰਗਾ ਘਰ ਦੀ ਕੰਧ ਘਰ ‘ਚ’ਡਿੱਗੀ,ਪਰ ਆਪਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਜਿਸ ਜਾਤ ਦੀ ਹੋਈ ਉਸ ਨਾਲ ਰਹੂਗੀ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਤੇ ਫੇਰ ਏਹ ਜੱਟੀ ਆ ਤੂੰ ਕਰਾੜ’

‘ਦੇਖ ਜੱਟਾ ਏਹ ਜੱਟੀ ਨਹੀ ਏਸ ਦੀ ਮਾਂ ਮ੍ਹਾਜਨਾਂ ਦੇ ਖਾਨਦਾਨ ਚੋ ਸੀ ਏਸ ਵਾਸਤੇ ਏਹ ਮੇਰੀ ਆ’

‘ਨਈ ਏਹ ਜੱਟੀ ਆ ਏਹ ਮੇਰੀ ਆ ਏਹਦਾ ਪਿਓ ਜੱਟ ਆ ਓਹ ਵੀ ਢਿੱਲੋ’ਮੈ ਨੀਲੀ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜਕੇ ਕਿਹਾ।

‘ਤੁਹਾਡੇ ਕ੍ਹੈਣ ਨਾਲ ਕੁਛ ਨੀ ਹੋਵੇਗਾ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਮੇਰਾ ਮਾਮਾ ਕਰੂਗਾ’ਨੀਲੀ ਨੇ ਸਾਡੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋ ਹਸਦੀ ਹੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਹੈ'! ਅਸੀ ਦੋਨਾਂ ਨੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ। ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸੋਚਿਆ ਅਸੀ ਤਾਂ ਐਵੈ ਕੁੱਕੜਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਲੜੀ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਫੈਸਲਾ ਤਾਂ ਮਾਮੇ ਦੇ ਹੱਥ ਹੈ।

‘ਚੰਗੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਆਵਦੇ ਘਰਦਿਆਂ ਦੇ ਕ੍ਹੈਣੇ ਤੋ ਬ੍ਹਾਰ ਨੀ ਹੁੰਦੀਆਂ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।ਨੀਲੀ ਨੇ ਸ਼ਰਮਾਂ ਕੇ ਨੀਵੀ ਪਾ ਲਈ।

‘ਫਿਰ ਮਾਮਾ ਜੀ ਕਦੋ ਦਰਸਣ ਦੇਣਗੇ?’ਮੈ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਲੀ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਮੈ ਅੱਜ ਈ ਘਰ ਜਾਕੇ ਗੱਲ ਕਰੂੰਗੀ ਤੇ ਕੱਲ ਨੂੰ ਦੱਸੂੰਗੀ’

‘ਵੈਸੈ ਤੁਹਾਡਾ ਇਰਾਦਾ ਕਿਸਦੇ ਭਾਗ ਖ੍ਹੋਲਣ ਦਾ?’ਧਰਮੇ ਨੇ ਬਾਣੀਏ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਜੇ ਗੁੱਸਾ ਨਾਂ ਕਰੋ ਤਾ ਮੈਨੂੰ ਤੁਸੀ ਦੋਵੇ ਈ ਬੌਤ ਚੰਗੇ ਲਗਦੇ ਓ ‘ਜਸਕਰਨ’ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ,ਨਾਲੇ ਏ੍ਹਦਾ ਗੋਤ ਵੀ ‘ਸੰਧੂ’ ਆ ਅੱਗੇ ਮੇਰੇ ਮਾਮੇ ਦੇ ਵੱਸ’ਨੀਲੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਪਿਆਰ ਭਰੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹਾ। ਮੇਰੇ ਦਿੱਲ ਅੰਦਰ ਫੁੱਲਝੜੀਆਂ ਚੱਲਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ।ਚਾਅ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਦੋ ਕਿੱਲੋ ਭਾਰ ਵਧ ਗਿਆ।

‘ਹਾਂ ਜੇ ਤੁਸੀ ਮੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਣ ਜਾਵੋਗੇ ਤਾ ਮੈ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚੋ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸ਼ਾਦੀ ਨੀ ਕਰਨੀ ਤੇ ਮੈ ਵਾਪਸ ਚੰਡੀਗੜ ਚਲੀ ਜਾਵਾਂਗੀ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਰੋਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ।

‘ਨੀਲੀ ਅਸੀ ਦੋਵੇ ਭਰਾ ਭਰਾ ਈ ਆਂ ਤੇ ਭਰਾ ਭਰਾ ਕੁੜੀ ਵਾਸਤੇ ਬਦਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾਂ ਨੀ ਰਖਦੇ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਧਰਮਾਂ,ਮੈ ਤੇ ਨੀਲੀ ਇੱਕ ਰੈਸਟੂਰੈਟ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਗਏ ਮਾਮਾ ਵੀ ਆ ਗਿਆ ਚੰਗਾ ਰੋਅਬ ਚੰਗਾ ਸੀ। ਪੂਰਾ ਗੁਰਸਿੱਖ ਸੀ ਲੰਮਾਂ ਕੱਦ ਦਾਹੜੀ ਤੇ ਠਾਠਾ ਬੱਧਾ ਢਿੱਡ ਢੋਲ ਵਾਂਗੂੁੰ ਕਮੀਜ ਵਿੱਚੋ ਬੋਰੀ ਵਾਂਗੂੰ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਿਆ ਸ਼ਕਲ ਤੋ ਭਾਪਾ ਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਸੀ।ਅਸੀ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਕੇ ਖੜੇ ਹੋ ਗਏ।

‘ਬੈਠੋ! ਬੈਠੋ!!’ਮਾਮੇ ਹੱਥ ਮਿਲਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ ਤੇ ਦਾਹੜੀ ਤੇ ਬੱਧਾ ਠਾਠਾ ਖੋਹਲ ਲਿਆ ਜਿਵੇ ਫੌਜੀ ਬੈਠਣ ਬਿਲਟ ਖੋਹਲਦਾ ਹੈ । ਦਾਹੜੀ ਤੇ ਫਿਕਸੋ ਡੋਹਲੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਤਿੰਨ ਕੱਪ ਚਾਹ ਦੇ ਤੇ ਨਾਲ ਕੁਛ ਖਾਣ ਨੂੰ ਬੈਹਰਾ ਆਡਰ ਤੋ ਬਗੈਰ ਹੀ ਰੱਖ ਗਿਆ ਕਿੳੇੁਕਿ ਇਹ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਗਾਹਕ ਸਨ।

‘ਕੀ ਨਾਂ ਕਾਕਾ’ਮਾਮੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਬਾਜ ਵਾਂਗੂੰ ਦੇਖਕੇ ਕਿਹਾ।

‘ਜੀ ਜਸਕਰਨ ਸਿੰਘ ‘ਸੰਧੂ’

‘ਤੇਰੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਵਾਰ ਬਾਰੇ ਨੀਲੀ ਨੇ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਕਾਕਾ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਪੈਲੀ ਕਿੰਨੀ ਆ’ ਮਾਮੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਡਰਾਉਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਜਿਵੇ ਠਾਂਣੇਦਾਰ ਕਿਸੇ ਡੋਡਿਆ ‘ਚ’ਫੜੇ ਅਮਲੀ ਨੂੂੰ ਪੁਛਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਆਇਆ ਕਿ ਵਿਆਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕਰਨਾਂ ਕਿ ਪੈਲੀ ਨਾਲ ਜਿਆਦਾ ਪੈਲੀ ਵਾਲੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਬਥੇਰੇ ਨਸ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਆਖ ਦਿਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤਾਂ ਓਰਾ ਨੀ ਪਰ ਫਿਰ ਨੀਲੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਸਦਾ ਦਿਲ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਜੀ ਪੰਦਰਾ ਕਿੱਲੇ’

‘ਸਾਬਾਸ’ਮਾਮੇ ਨੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।ਸਾਡਾ ਪੱਕ ਠੱਕ ਹੋ ਗਿਆ ਧਰਮਾਂ ਵਿਚੋਲਾ ਬਣ ਗਿਆ।ਫਾਈਨਲ ਦੇ ਪੇਪਰ ਖਤਮ ਹੋਏ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਬੀ ਏ ਦੋਵੇ ਪਾਸ ਕਰ ਗਏ।ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾਂ ਪਸੰਦ ਨਹੀ ਸੀ। ਮੈ ਕਿਹਾ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ ਹਨ ਉਨਾਂ ਚਿਰ ਮੈ ਕਿਤੇ ਨੀ ਜਾ ਸਕਦਾ।ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾਵਾ ਆ ਗਿਆ।ਉਹ ਅੱਗੜ ਪਿੱਛੜ ਚੱਲ ਵਸੇ ਨੌਕਰੀ ਵਾਸਤੇ ਅਸੀ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਅਪਲਾਈ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਚੰਡੀਗੜ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਰੇਲਵੇ ‘ਲੋਕੋ ਸੈਡ’ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਰਕ ਦੀ ਤੇ ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਬੈਕ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ। ਸੀਰੀ ਨੂੰ ਵਾਹੀ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਉਹ ਆਵਦਾ ਟੱਬਰ ਟ੍ਹੀਰ ਲੈਕੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਆ ਗਿਆ ਅਸੀ ਮਾਮੇ ਦੀ ਕੋਠੀ ਵਿੱਚ ਡੇਰੇ ਲਾ ਲਏ। ਪੰਜ ਸਾਲ ਅਸੀ ਮੌਜ ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰ ਦਿੱਤੇ ਕਿ ਐਡੀ ਛੇਤੀ ਔਲਾਦ ਕੀ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸਾਡੇ ਚਾਹੂੰਦਿਆ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਔਲਾਦ ਨਾਂ ਹੋਈ।ਦਸਾਂ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਦੋ ਕੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ। ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਚਾਹ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

‘ਆਪਾਂ ਕਿਸੇ ਸਾਧ ਸੰਤ ਕੋਲ ਚੱਲੀਏ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਐਤਵਾਰ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕਿਹਾ।

‘ਕ੍ਹਾਦੇ ਆਸਤੇ’

‘ਕੁੜੀਆਂ ਈ ਕੁੜੀਆਂ ਹੋਈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਕੋਈ ਲਾਜ ਕਰੀਏ’

‘ਸਾਧ ਕ੍ਹੇੜਾ ਮੁੰਡੇ ਲਈ ਬੈਠੈ ਆ’

‘ਸਾਡੀ ਬੈਕ ਦੀ ਮਨੇਜਰ ਆ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਉਸਦੇ ਚਾਰ ਕੁੜੀਆਂ ਸੀ ਇੱਕ ਸਿਆਣੇ ਕੋਲ ਗਏ ਹੁਣ ਉਸ ਕੋਲ ਮੁੰਡਾ’

‘ਮੈ ਸਾਧਾਂ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੀ ਮੰਨਦਾ ਮੈ ਗੁਰੂ ਕਾ ਸਿੱਖ ਆ’

‘ਅੰਬਰਧਾਰੀ ਸੀ ਓ੍ਹਦੇ ਘਰ ਆਲਾ ਪਰ ਇਕ ਬਾਬੇ ਕੋਲ ਚਲੇ ਗਏ ਬੱਸ ਬਾਬੇ ਨੇ ਮੇਹਰਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆ’

‘ਤੂੰ ਕੱਲੀ ਚਲੀ ਜਾ ਮੈ ਕਿਸੇ ਬਾਬੇ ਬੁੂਬੇ ਕੋਲ ਜਾਣਾਂ’

‘ਮੈਨੂੰ ਮਨੇਜਰ ਕੈਦੀ ਸੀ ਕਿ ਬਾਬਾ ਬੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਘੱਟ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਮੁੰਡੇ ਵਾਸਤੇ ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਈ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਆ’

‘ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਜਾਣਾਂ ਪਊ'?’

‘ਹਾਂ ਜੇ ਮੁੰਡਾ ਚਾਈਦਾ’

‘ਮੈ ਨੀ ਜਾਣਾਂ ਮੈਨੂੰ ਸੰਗ ਆਉਦੀ ਆ’

‘ਸੰਗ ਸੰਗ ‘ਚ’ਕਿਸੇ ਨੇ ਢਿੱਡ ਕਰਾ ਲਿਆ ਸੀ ਓਹ ਗੱਲ ਆਪਣੀ ਹੋਣੀ ਆ ਕੁੜੀਆਂ ਜੰਮ ਜੰਮ ਕੇ ਮੈ ਬੁੜੀ ਹੋਜੂਗੀ ਫਿਰ ਚੱਕੀ ਫਿਰੀ ਸ਼ਰਮ ਨੂੰ'ਨੀਲੀ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਝੂ ਭਰਕੇ ਕਿਹਾ। ਮੇਰੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਸਿਰ ਰੱਖਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਮੈ ਸਾਧਾਂ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਨਹੀ ਸੀ ਪਰ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਅਖਬਾਰਾ ਵਿੱਚ ਖਬਰਾ ਛਪਦੀਆ ਹੁੰਦੀਆ ਕਿ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਖਾਤਰ ਬਾਬਾ ਇਲਾਜ ਕਰਦਾ ਕਰਦਾ ਉਸਦੇ ਘਰਵਾਲੀ ਨੂੰ ਭਜਾ ਕੇ ਲੇ ਗਿਆ। ਨੀਲੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਭੱਜ ਤਾਂ ਨਹੀ ਸੀ ਸਕਦੀ ਯਕੀਨ ਸੀ ਪਰ ਬਾਬਿਆ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀ ਸੀ। ਪਰ ਕੀ ਪਤਾ ਬਾਬਾ ਕੀ ਗੁਲ ਖਿਲਾਵੇ ਕਿਉਕਿ ਪੁੱਤਰ ਵਾਸਤੇ ਔਰਤ ਕਿਸੇ ਦਾ ਖੂਨ ਤੱਕ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ।ਕਿੳਕਿ ਪੁੱਤਰ ਦਾਤ ਹੀ ਐਸੀ ਹੈ। ਤੇ ਪੁੱਤਰ ਵੱਢਾ ਹੋ ਕੇ ਭਾਂਵੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਮਾਰੇ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮਾਂ ਬਾਪ ਪੁੱਤ ਬਗੈਰ ਪਾਗਲ ਹੋ ਜਾਦੇ ਹਨ। ਸੋ ਬਹੁਤ ਮਗਜ ਖਪਾਈ ਤੋ ਬਾਅਦ ਮੈ ਸੰਤ ਅੰਬਾਲੇ ਵਾਲੇ ਕੋਲ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਮੰਨ ਗਿਆ।ਅਗਲੇ ਐਤਵਾਰ ਅਸੀ ਅੰਬਾਲੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਹ ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਡੇਰਾ ਸ਼ਹਿਰੋ ਕਾਫੀ ਦੂਰ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਵੇ ਤੇ ਸੀ ਡੇਰੇ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਜਿਆਦਾ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨਹੀ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੁਕਾਂਨਾਂ ਤੇ ਚਾਹ ਪਾਣੀ ਤੇ ਧੂਫ ਬੱਤੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਸੀ। 

ਡੇਰੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ ‘ਬਾਬਾ ਕੁੰਢੇ ਸਾਹ ਦਾ ਡੇਰਾ’ ਪਿੱਪਲ ਤੇ ਬੋਹੜ ਦੇ ਵੱਢੇ ਵੱਢੇ ਦ੍ਰਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੈਰਕ ਸੀ । ਤੇ ਬੈਰਕ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਸੀ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਹਿਬ ਪ੍ਰਕਾਸ ਸੀ,ਇਕ ਕਮਰਾ ਖਾਲੀ ਸੀ ਤੇ ਨਾਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਮੇ ਕਾਲੇ ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਦਾਹੜੇ ਵਾਲਾ ਬਾਬਾ ਬੈਠਾ ਸੀ।ਬਾਬੇ ਦੇ ਚਿੱਟਾ ਬਰਫ ਵਰਗਾ ਚੋਲਾ ਪਾਇਆ ਸੀ ਚੋਲੇ ਦੇ ਥੱਲੇ ਦੀ ਗਾਤਰਾ ਦਿਸਦਾ ਸੀ ਪਤਾ ਨਹੀ ਉਹ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਸੀ ਜਾਂ ਪਸਤੌਲ। ਬਾਬੇ ਦੇ ਗੋਲ ਪੱਗ ਬੰਨੀ ਸੀ।ਕਮਰੇ ਦੀ ਬਾਹਰੋ ਸਜਾਵਟ ਜਿਆਦਾ ਨਹੀ ਸੀ।ਪਰ ਅੰਦਰੋ ਬਹੁਤ ਸਾਫ ਸਫਾਈ ਸੀ ਧੂਫ ਬੱਤੀ ਦੀ ਮਨ ਨੂੰ ਮੋਹ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਖੁਸਬੋ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਬਾਬੇ ਕੋਲ ਬੀਬੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜਿਆਦਾ ਤੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਘੱਟ ਸੀ।ਕੋਈ ਵੀਹ ਪੰਚੀ ਬੰਦੇ ਬੁੜੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਆ ਰਹੇ ਸਨ।ਮੈ ਤੇ ਨੀਲੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਹਿਬ ਨੂੰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਕੇ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਗਏ।ਮੈ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਸ਼ਾਂਮ ਤੱਕ ਵਾਰੀ ਆਉਣੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।ਕਿਉਕਿ ਬਾਬਾ ਜੀ ਇਸ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਧੀਮੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਕਿ ਕਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸਿੰਘਣੀਆਂ ਸਨ ਜਦੋ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕੋਈ ਸਿਆਣੇ ਨੂੰ ਨਹੀ ਮੰਨਦਾ।ਸੇਵਾਦਾਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਚਾਹ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਚਾਹ ਪੀਕੇ ਮੈ ਬਾਬਾ ਜੀ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਨਹੀ ਸੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਕਿਉਕਿ ਇਹ ਚਿਹਰਾ ਜਾਣਿਆ ਪਛਾਣਿਆ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਸਮਝੋ ਬਾਹਰ ਸੀ ਕਿੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਹੋਊ ਮੈ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਜੋ ਵੀ ਕੋਈ ਆਉਦਾ ਸੇਵਾਦਾਰ ਉਸਨੂੰ ਨੰਬਰ ਦਾ ਟੋਕਨ ਦੇ ਦਿੰਦਾ।ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਟੋਕਨ ਨਹੀ ਦਿੱਤਾ ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੇਰੀ ਬੇਚੈਨੀ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈ।ਬਾਬਿਆ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਟੋਕਨ ਮੰਗ ਕੇ ਗਲਤੀ ਵੀ ਨਹੀ ਸੀ ਕਰਨਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ,ਸੇਵਾਦਰ ਮੈਥੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਨੂੰ ਟੋਕਨ ਦੇ ਗਿਆ ਤਾਂ ਨੀਲੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹਲੂਣਿਆ ਤੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ 

‘ਤੂੰ ਆਪ ਟੋਕਨ ਮੰਗ ਨਹੀ ਤਾਂ ਮੈ ਮੰਗਦੀ ਆ’

ਮੈ ਮੂੰਹ ਤੇ ੳਗਲੀ ਰੱਖ ਕੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਿਹਣ ਵਾਸਤੇ ਕਿਹਾ ਪਰ ਨੀਲੀ ਟੋਕਨ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਤਰਲੋ ਮੱਛੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਤੇ ਔਰਤ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਆਦਮੀ,ਔਰਤ ਤੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ।

‘ਤੂੰ ਬੈਠਾ ਰਹਿ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਮਾਧੋ ਬਣਕੇ ਹੁਣ ਬਾਬਿਆਂ ਨੇ ਅੰਦਰੋ ਘੰਟਾ ਨੀ ਆਉਣਾ ਟੋਕਨ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਨੀ' ਨੀਲੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

‘ਲੈ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਆ ਬਾਬੇ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਆ ਆਪੇ ਸੱਦ ਲੈਣਗੇ ਰਾਮ ਨਾ ਬਹਿ ਜਾ’ ਮੈ ਮਜ਼ਾਕੀਆ ਲਹਿਜੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

‘ਬਾਬਿਆਂ ਨੁੰ ਟਿੱਚਰਾਂ ਨੀ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਈਦੀਆਂ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਏਨੇ ਨੂੰ ਸੇਵਾਦਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਕਾਗਜ਼ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਉਤੇ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦੋਵੇ ਮੇਰੇ ਘਰ ਆਇਓ ਹੁਣ ਚਲੇ ਜਾਵੋ,ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਘਰ ਤੇਰੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੀ ਸੀ।

‘ਵੇਖਿਆ ਬਾਬੇ ਜਾਣੀ ਜਾਣ’ ਮੈ ਕਿਹਾ ਅਸੀ ਦੋਵੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਤੇ ਵੀਰ ਵਾਰ ਨੁੰ ਨੀਲੀ ਤੜਕੇ ਹੀ ਉਠ ਗਈ ਘਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਕੇ ਅਸੀ ਦਸ ਕੁ ਵਜੇ ਡੇਰੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਤੇਰਾ ਬੰਦ ਸੀ ਅਸੀ ਡੇਰੇ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਚਲੇ ਗਏ ਉਥੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਘਰ ਸੀ। ਜਾ ਕੇ ਦਰਵਾਜਾ ਖੜਕਾਇਆ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੇ ਦਰਵਾਜਾ ਖ੍ਹੋਲਿਆ।

‘ਤੁਸੀ ਨੀਲੀ ਤੇ ਜਸਕਰਨ ਹੋ’ਉਸ ਔਰਤ ਨੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਤੇ ਅੰਦਰ ਲੈ ਗਈ ਤੇ ਉਸ ਔਰਤ ਨੇ ਨੀਲੀ ਨਾਲ ਜੱਫੀ ਪਾ ਲਈ।ਅੰਦਰ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਜੀ ਬੈਠੈ ਸਨ।

‘ਆ ਵਈ ਜੱਸ’ਉਸਨੇ ਆਖਕੇ ਮੈਨੂੰ ਜੱਫੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ।ਮੈ ਵੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੇ ਚਿਹਰਾ ਪਛਾਂਣ ਲਿਆ।

‘ਯਾਰ ਤੂੰ ਧਰਮਾ ਤਾਂ ਨੀ?’

‘ਹਾਂ! ਯਾਰ ਨੂੰ ਯਾਰ ਕਦੇ ਭੁੱਲ ਸਕਦਾ,ਨੀਲੀ ਦੱਸ ਤੇਰਾ ਕੀ ਹਾਲ ਆ’

‘ਠੀਕ ਆ ਬਾਬਾ ਜੀ'ਨੀਲੀ ਸਿਰ ਤੇ ਚੁੰਨੀ ਠੀਕ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਬਾਬਾ ਮੈ ਲੋਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਆਂ ਥੋਡਾ ਤਾਂ ਧਰਮਾਂ ਈ ਆਂ,ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਮੈ ਡੇਰੇ ਵਿੱਚ ਨੀ ਬੁਲਾਇਆ ਦੱਸੋ ਕੀ ਸੇਵਾ ਕਰਾ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।ਅਸੀ ਐਧਰ ਓਧਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।

‘ਯਾਰ ਤੂੰ ਮੋਗੇ ਤੋ ਅੰਬਾਲੇ ਕਿਵੇ’

‘ਲੱਡੂ ਖਾਓ ਅਸਲੀ ਘਿਓ ਦੇ ਆ’ ਧਰਮੇ ਦੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ ਸੀਤਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸਾਰੇ ਚਾਹ ਪੀਣ ਤੇ ਲੱਡੂ ਖਾਂਣ ਲਗ ਪਏ,ਲੱਡੂ ਵਾਕਿਆ ਅਸਲੀ ਘਿਓ ਦੇ ਸਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁਆਦ।

‘ਕੀ ਲੋਈ ਵਿਆਹ ਵੂਹ ਸੀ’ ਮੈ ਲੱਡੂ ਖਾਂਦੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਐਥੇ ਰੋਜ ਈ ਵਿਆਹ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਖੁਸੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

‘ਕਿਵੇ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮੁੰਡਾ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿਸੇ ਦੀ ਬਮਾਰੀ ਠੀਕ ਹੋਗੀ’

‘ਕੀ ਤੁਸੀ ਮੁੰਡੇ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋ’ਨੀਲੀ ਨੇ ਧਰਮੇ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸੋਚਿਆ ਬਾਬਾ ਕਿੰਨਾ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਹੈ ਜਿਸ ਕੰਮ ਵਾਸਤੇ ਅਸੀ ਆਏ ਹਾਂ ਆਪ ਹੀ ਆਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨੀ,ਕੱਲ ਦਾ ਧਰਮਾਂ ਕਿੰਨਾਂ ਕਰਨੀ ਆਲਾ ਬਣ ਗਿਆ ਮੇਰੇ ਆਲਾ ਰਿਹਾ ਬੁੱਧੂ ਦਾ ਬੁੱਧੂ।

‘ਹਾਂ ਕਿਓ ਨੀ ਕਿੰਨੇ ਚਾਈਦੇ ਆ ਮੈ ਤਾਂ ਲਾਦੂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਲੈਣ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਪੂਰੇ ਵਿਸਾਵਾਸ ਨਾਲ ਕਿਹਾ,ਨੀਲੀ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਧਾਗਾ ਤਵੀਤ ਪੁੱਛਣ ਨੂੰ ਕਾਹਲੀ ਸੀ।

‘ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਾਨੁੰ ਵੀ ਕੋਈ ਜਾਦੂ ਮੰਤਰ ਦੱਸੋ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਛੇਤੀ ਪੁੱਛਿਆ ਨੀਲੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਚਮਕ ਆ ਗਈ ਨੀਲੀ ਹੁਣੇ ਹੀ ਮੁੰਡਾ ਗੋਦੀ ਵਿੱਚ ਚੱਕਣ ਨੂੰ ਫਿਰਦੀ ਸੀ।

‘ਨਈ ਯਾਰ ਅਸੀ ਤਾ ਵੈਸੇ ਈ ਆਏ ਸੀ’ ਮੈ ਸਰਮਿੰਦਾ ਹੋਕੇ ਕਿਹਾ ਤੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਨੀਲੀ ਕਰ ਕੀ ਰਹੀ ਹੈ ਧਰਮਾਂ ਆਪਣਾਂ ਬੰਦਾ ਹੈ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਸਨੂੰ ਮੈ ਦੱਸ ਦੇਊਗਾ। ਨੀਲੀ ਤਾਂ ਸੌ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੀ ਕਿੱਲੀ ਦੱਬੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।

‘ਤੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰ ਏਹ ਕ੍ਹੇੜਾ ਬਗਾਨਾਂ ਘਰ ਦਾ ਬਾਬਾ ਇਸ ਤੋ ਕੀ ਸੰਗਣਾਂ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਝੂੰਮਦੀ ਹੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਕੋਈ ਨੀ ਫਿਕਰ ਨਾਂ ਕਰੋ ਐਥੇ ਮੁੰਡਿਆ ਵਾਸਤੇ ਬੌਤ ਆਉਦੇ ਆ ਤੇ ਮੁਰਾਦਾਂ ਲੈਕੇ ਚਲੇ ਜਾਦੇ ਪ੍ਰਮਾਂਤਮਾਂ ਸਭ ਠੀਕ ਕਰੂਗਾ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵੱਢੇ ਗਿਆਨੀਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਤਸੱਲੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

‘ਯਾਰ ਤੂੰ ਬਾਬਾ ਕਿਵੇ ਬਣਿਆ’ ਮੈ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮੋੜਾ ਦਿੱਤਾ।ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਨੀਲੀ ਫਿਰ ਖਿਝ ਗਈ ਕਿ ਅਸੀ ਕੀ ਲੈਣਾਂ ਇਸਦੀ ਹਿਸਟਰੀ ਤੋ ਅਸੀ ਤਾਂ ਮੁੰਡਾ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਜਾਦੂ ਟੂਣਾ ਪੁੱਛਣ ਆਏ ਆਂ ਤੇ ਪੁੱਛ ਕੇ ਡੰਡੀ ਪਈਏ। ਹੁਣ ਏਹਸ ਸਟੋਰੀ ਤੇ ਘੰਟਾ ਲਾਊਗਾ।ਨੀਲੀ ਦਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਧਰਮੇ ਨੂ ਕਹਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡਾ ਕੰਮ ਕਰ ਫਿਰ ਦੱਸੀ ਜਾਵੀ ਸਟੋਰੀਆਂ ਪਰ ਬੋਲ ਨਹੀ ਸੀ ਸਕਦੀ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਛਿੜ ਪਿਆ ਤਾਂ ਭੂਸਰੇ ਸਾਨ ਵਾਂਗੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਨੀ ਜਾਣਾਂ ਸੋ ਚੁੱਪ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝੀ।ਤੇ ਧਰਮੈ ਦੀ ਗੱਲ ਮਜਬੂਰਨ ਸੁਨਣ ਲੱਗ ਪਈ। 

‘ਪੁੱਛ ਨਾ ਭਰਾਵਾ ਤੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਨਾਂ ਕਿ ਮੇਰੀ ਮਨੇਜਰ ਨੇ ਤਰੱਕੀ ਰੋਕੀ ਰੱਖੀ, ਮੇਥੋ ਜੂਨੀਅਰ ਤਰੱਕੀ ਕਰਗੇ ਇਸੇ ਗੱਲ ਤੇ ਮੇਰਾ ਮਨੇਜਰ ਨਾਲ ਤੂੰ ਤੂੰ ਮੈ ਮੈ ਹੋਗੀ ਸਾਲੇ ਮੇਰੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਨੌਕਰੀਓ ਕੱਢਤਾ’

‘ਕਿਓ ਅਣਬਣ ਹੋਗੀ?’ਮੈ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਪੁੱਛ ਨਾਂ ਭਰਾਵਾ ਲੋਕ ਅਖਬਾਰਾਂ ‘ਚ’ ਇਸਤਿਹਾਰ ਦੇਣਗੇ ਵਿਾਅਹ ਵਸਾਤੇ ਸੁੰਦਰ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ’

‘ਂਨਾ ਹੋਰ ਲਿਖਣ ਕਿ ਭੈੜੀ ਸ਼ਕਲ ਚਾਈਦੀ ਆ’ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਭੈੜੀ ਸ਼ਕਲ ਤਾਂ ਨੀ ਬੱਸ ਆਮ ਕੁੜੀਆਂ ਵਰਗੀ ਹੋਵੇ’ਧਰਮੇ ਕਿਹਾ।

‘ਲੋਕ ਤਾਂ ਸ੍ਹੋਣੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਮਰਦੇ ਤੇ ਸ੍ਹੋਣੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ‘ਚ’ ਖਰਾਬੀ ਵੀ ਕੀ ਆ’

‘ਭਰਾਵਾ ਮੇਰੇ ਠੂਠੇ ਡਾਂਗ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਸੋਹਣੀ ਵਹੁਟੀ ਸੀਤਲ ਪੈਰੋ ਵੱਜੀ ਆ’

‘ਓਹ ਕਿਵੇ’ ਮੈ ਨੇੜੇ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਭਰਾਵਾ ਸੱਚ ਸੁਣ ਬੰਦੇ ਦੀ ਆਵਦੀ ਘਰਵਾਲੀ ਭਾਂਵੇ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਸੋਹਣੀ ਕਿਓ ਨਾਂ ਹੋਵੇ ਪਰ ਕਈ ਬੰਦੇ ਬਿਗਾਨੀਆਂ ਖੁਰਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਹ ਮਾਰਨੋ ਬਾਜ ਨੀ ਔਦੇ।ਸਾਡੇ ਮਨੇਜਰ ਨੂੰ ਹਰ ਹਫਤੇ ਕੋਈ ਂਨਾ ਕੋਈ ਤਰੱਕੀ ਵਾਸਤੇ ਆਵਦੇ ਘਰ ਸਦਦਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਮੈ ਕਿਤੇ ਘਰ ਨਹੀ ਸੀ ਸੱਦਿਆ ੳੇੁਹ ਮੇਰੀ ਸੋਹਣੀ ਸੀਤਲ ਤੇ ਲੀਕ ਮਾਰ ਨੂੰ ਫਿਰਦਾ ਸੀ। ਨਾਂ ਘਰ ਸੱਦਣ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਚਿੜ ਸੀ ਬੱਸ ਇੱਕ ਦਿਨ ਤੂੰ ਤੂੰ ਮੈ ਮੈ ਹੋ ਗਈ ਮੈਂਨੂੰ ਨੌਕਰੀਓ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਮੈਥੋ ਜੂਨੀਅਰ ਅਫਸਰ ਬਣ ਗਏ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਕਦੇ ਵਿਆਹ ਨਾਂ ਕਰਵਾਵੋ ਨਈ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਵਾਂਗੂੰ ਬਾਬਾ ਬਣਨਾਂ ਪਊਗਾ ਕਾਲੀਆਂ ਪੀਲੀਆਂ ਈ ਠੀਕ ਆ’

‘ਫੇਰ ਕੀ ਹੋਇਆ ਯਾਰ ਸੋਹਣੀ ਤਾ ਤੇਰੀ ਭਾਬੀ ਵੀ ਹੈ ’ ਮੈ ਨੀਲੀ ਵੱਲ ਦੇਖਕੇ ਕਿਹਾ ਨੀਲੀ ਵੱਲ ਕੌੜ ਗਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਝਾਕੀ।

‘ਫੇਰ ਕੀ ਮੈ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿੱਨ ਇਸ ਡੇਰੇ ਤੇ ਆਇਆ ਸੰਤ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ,ਬੱਸ ਮੈ ਹਰਰੋਜ ਆਉਣਾਂ ਸੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਸਿਰਫ ਬਾਣੀ ਦਾ ਉਪਦੇਸ ਦਿੰਦੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਹਕੀਮ ਵੀ ਸਨ,ਬਾਣੀ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਦੇ ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਢਦੇ,ਜੇ ਕੋਈ ਔਰਤ ਆਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਾਧਾ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ। ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਕੋਈ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ ਜਦੋ ਬੰਦਾ ਪਾਠ ਨਹੀ ਕਰਦਾ,ਗੁੱਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਬਗੈਰ ਮਤਲਬ ਤੋ ਲੜਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਭੂਤ ਹੈ,ਬੱਸ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨਾਮ ਦਾ ਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਬਾਣੀ ਦੇ ਅਸਰ ਨਾਲ ਜੋ ਆਖਦੇ ਉਹ ਵਾਕ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਦਾ,ਬੀਮਾਰੀਆ ਦੇ ਨੁਕਸੇ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤੇ ਜਿਵੇ ਸੱਪ ਦਾ ਇਲਾਜ,ਰੀਹ ਦਾ ਇਲਾਜ ਤੇ ਖਾਸ ਕਰ ਮੁੰਡਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ’

‘ਬਾਕੀ ਗੱਲਾਂ ਛੱਡੋ ਸਾਨੂੰ ਬੱਸ ਮੁੰਡਾ ਚਾਈਦਾ ਜੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰ ਦਿਓ ਤਾ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਫਟਾ ਫਟ ਕਿਹਾ ਕਿਉਕਿ ਉਹ ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਨਾਂ ਲਵੇ ਤੇ ਮੈ ਛੇਤੀ ਕਹਾਂ।

‘ਓਹ ਵੀ ਮਿਲ ਜੂ ਗੱਲ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੇ’ਮੈ ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਧਰਮਾਂ ਹੱਸ ਪਿਆ।

‘ਬਾਬਾ ਜੀ ਗੱਲ ਛੇਤੀ ਸਿਰੇ ਜਾਵੋ’ ਨੀਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਨੀਲੀ ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਬਾਬਾ ਨਾਂ ਕਹੀ ਥੋਡੇ ਆਸਤੇ ਤਾਂ ਮੈ ਧਰਮਾਂ ਈਆ ਮੈ ਕੋਈ ਬਾਬਾ ਬੂਬਾ ਨੀ ਨਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਗੈਬੀ ਸ਼ਕਤੀ ਆ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਨੀਲੀ ਢਿੱਲੀ ਜੀ ਹੋਗੀ।

‘ਚੱਲ ਅੱਗੇ ਤੁਰ’ ਮੈ ਧਰਮੇ ਕਿਹਾ।

‘ਮੈ ਇੱਕ ਹਫਤਾ ਡੇਰੇ ਤੇ ਨਾਂ ਸਕਿਆ ਕਿਉਕਿ ਮੈ ਚੰਡੀਗੜ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਾਸਤੇ ਗਿਆ ਸੀ ਇੱਕ ਹਫਤੇ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਬਹੁਤ ਬੀਮਾਰ ਸਨ। ਮੈ ਬਾਬਾ ਜੀ ਕੋਲ ਬੈਠ ਗਿਆ ਬਾਬਾ ਜੀ ਬੋਲੇ।

‘ਧਰਮਿਆਂ ਲਗਦਾ ਮੇਰਾ ਅੰਤ ਸਮਾਂ ਨੇੜੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਮੈ ਤੈਨੂੰ ਹੀ ਉਡੀਕਦਾ ਸੀ ਸੋ ਤੂੰ ਆ ਗਿਆ, ਬੇਟਾ ਮੈਥੋ ਬਾਅਦ ਤੂੰ ਇਸ ਡੇਰੇ ਦੀ ਜਵਾਬਦਾਰੀ ਤੇਰੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੈ, ਇਹ ਡੇਰਾ ਮੇਰਾ ਮੁੱਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਿੱਲੇ ਤੋ ਵੱਧ ਆ। ਕਿਸੇ ਕਮੇਟੀ ਜਾਂ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਨਹੀ, ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਤੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇ ਕਿਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾਂ, ਲਾਲਚ ਨਹੀ ਕਰਨਾਂ। ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਛੱਡ ਛਡਾਈ ਹੋ ਗਈ ਇਸਤੋ ਬਾਅਦ ਮੈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਵਾਸਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾਂ ਸੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੈ ਬੀ ਏ ਤੱਕ ਪੜਿਆ ਹਾਂ, ਮੈ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਕ ਪੈਸਾ ਨਹੀ ਜਮਾਂ ਕੀਤਾ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਲੋੜ ਵੰਦਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਕਿ ਕਈਆ ਦੇ ਚਾਰ ਚਾਰ ਕੁੜੀਆਂ ਸਨ ਇੱਥੋ ਪੁੱਤਰ ਮਿਲੇ, ਜੋ ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਸਨ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋਏ, ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਢੇਰ ਲਾ ਦਿੱਤੇ,ਮੈ ਲਾਲਚ ਨੀ ਕੀਤਾ, ਸੋ ਤੂੰ ਵੀ ਲਾਲਚ ਨੀ ਕਰਨਾਂ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਾਗੇ ਤਵੀਤਾਂ ਤੋ ਮੁਕਤ ਕਰਨਾਂ’ਇਹ ਆਖਕੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਚੱਲ ਵਸੇ ਤੇ ਮੈ ਬਾਬਾ ਬਣ ਗਿਆ।

‘ਹੁਣ ਤੂੰ ਡੇਰੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ ਤੇ ਤੂੰ ਕਿਵੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝਾ’ ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਕੰਮ ਕੀ ਹੈ ਕਦੇ ਕੋਈ ਜਨਾਨੀ ਆਉਦੀ ਹੈ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਾਲਾ ਵੱਸ ‘ਚ’ਕਰਨਾਂ ਮੈ ਸਮਝਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਪਾਠ ਕਰਿਆ ਕਰੋ ਨਾਲ ਮੈ ਗੁਟਕਾ ਵੀ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਬਾਣੀ ਪੜਨ ਵਿੱਚੋ ਬਹੁਤ ਕੁਛ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿਉਕਿ ਮੈ ਹਰ ਗੁਟਕਾ ਸਟੀਕ ਵਿੱਚ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਠ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਰਥ ਸਮਝ ਸਕੇ’

‘ਹੋਰ ਕੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਫੈਦਾ ਕਰਦਾਂ?’

‘ਹੋਰ ਕੀ ਦੁਨੀਆ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ,ਨਸ਼ਾਂ ਛਡਾਉਦਾ ਹਾਂ ਕਿਉਕਿ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਮੇਰਾ ਸਰਧਾਲੂ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਇੱਸੇ ਡੇਰੇ ‘ਚੋ’ ਮੁੰਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਡਾਕਟਰ ਹੈ ਮੈ ਕੋਈ ਅਮਲੀ ਐਥੋ ਭੇਜਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਆਵਦੀ ਫੀਸ ਨਹੀ ਲੈਦਾ ਸਿਰਫ ਦਵਾਈ ਦੇ ਪੈਸੈ ਲੈਦਾ ਹੈ ਉਹ ਪੈਸੈ ਵੀ ਮੈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਅਮਲੀ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਖਰਚੇ ਤੋ ਨਸੇ ਤੋ ਮੁਕਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਡੇਰੇ ਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ’ ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।

‘ਯਾਰ ਤੂੰ ਤਾਂ ਕਲਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸਤਯੁਗੀ ਬੰਦਾ ਕਿੱਥੋ ਆ ਗਿਆ’

‘ਜਦੋ ਮੇਰਾ ਗੁਜਾਰਾ ਚੱਲੀ ਜਾਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਮੈ ਕਿਓ ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਹਰਲ ਹਰਲ ਕਰਾਂ’ ਹੁਣ ਤੂੰ ਦੱਸ ਕਿਵੇ ਦਰਸਣ ਦਿੱਤੇ?’

‘ਤੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਭਾਬੀ ਨੇ ਦੱਸ ਤਾਂ ਦਿੱਤਾ’

‘ਹਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ’

‘ਦੋ’ 

‘ਠੀਕ ਆ ਤੂੰ ਚੰਡੀਗੜ ਜਾਵੀ ਤੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਵੀ ਜਿਸਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਓ
“HOW TO CHOOSE THE SEX OF YOUR BABY:-BY ‘LANDRUM B. SHETTLES’  ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਤੋ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਵੀ ਸ਼ਰਤੀਆ ਮੁੰਡਾ ਹੋਊਗਾ’

‘ਬੱਸ ਐਨਾਂ ਈ ਕੰਮ ਸੀ’ ਮੈ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਹਾਂ’ਧਰਮੇ ਤੇ ਤਸੱਲੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

‘ਪਰ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਪਾਬੰਦੀ ਪਾਈ ਰੱਖੀ ਸੀ’

‘ਕਿਓ’

‘ਕਿਊਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਕਿਤਾਰਬ ਤਾਂ ਮੁੰਡੇ ਹੀ ਮੁੰਡੇ ਹੋਣਗੇ ਫਿਰ ਕੁੜੀਆਂ ਨਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਵਿਆਹ ਖੋਤੀਆ ਨਾਲ ਕਰਨਗੇ? ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀ ਪੇਦਾ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਜੇ ਚਾਹੁੰਣ ਤਾਂ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਫੇਰ ਕਿਤੇ ਜਾਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਪਾਬੰਦੀ ਉਠਾਈ’

‘ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਸੌ ਫੀ ਸਦੀ ਮੁੰਡਾ ਹੋਊਗਾ’ਨੀਲੀ ਨੇ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਲੀ ਪੁੱਛਿਆ ਤੇ ਸੋਚਿਆ ਮੈ ਤਾਂ ਬਣਾਂ ਦੂਗੀ ਹਾਕੀ ਦੀ ਟੀਮ।

‘ਨਈ ਭਾਬੀ ਸੌ ਫੀ ਸਦੀ ਚੀਜ਼ ਕੋਈ ਵੀ ਨੀ ਹੁੰਦੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲੇਖਕ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ 75% ਮੁੰਡਾ ਹੋਊਗਾ ਤੇ 25% ਰੱਬ ਆਸਰੇ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਢਿੱਲੀ ਪੈ ਗਈ। 

‘ਫਿਰ ਤਾਂ ਪਾਠ ਵੀ ਕਰਨਾਂ ਪਊ’ਮੈ ਨੀਝ ਲਾਕੇ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਪਾਠ ਤਾਂ ਮੁੰਡੇ ਆਸਤੇ ਨੀ ਵੈਸੇ ਈ ਕਰਨਾਂ ਚਾਈਦਾ।ਪਾਠ ਮਨ ਦੀ ਮੈਲ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਆ ਨਾ ਕਿ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਾਸਤੇ। ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਵਰਤੀ ਹੈ ਉਹ ਕ੍ਹੈਦੇ ਆ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ 90% ਸਹੀ ਹੈ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਛੱਤ ਵੱਲ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ।

‘ਲੋਕ ਤਾਂ ਮੁੰਡੇ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਖੰਡ ਪਾਠ ਕਰਾਉਦੇ ਆ’ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਖੰਡ ਪਾਠ ਨਾਲ ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਲੈਣਾਂ ਦੇਣਾਂ ਨੀ,ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹੁੰਦੇ ਆ ਕਦੇ ਨਰ ਕਦੇ ਮਾਦਾ ਓਹ ਖੰਡ ਪਾਠ ਕਰਾਉਦੇ ਆ’

‘ਹਾਂ ਯਾਰ ਬੱਕਰਾ-ਬੱਕਰੀ,ਕੱਟਾ-ਕੱਟੀ,ਵੱਛਾ-ਵੱਛੀ ਇਹ ਕੇੜਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਆ’ਮੈ ਕਿਹਾ।

‘ਨਾਲੇ ਪਾਠੀ ਸਾਰੀ ਦਿਹਾੜੀ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਆ ਕੁੜੀਆਂ ਓ੍ਹਨਾਂ ਦੇ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਬੱਸ ਇਹੀ ਸਮਝਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਆ ਜੋ ਕਿਤਾਬ ‘ਚ’ਲਿਖੀ ਆ, ਜਿਹੜਾ ਅੰਗਰਜ਼ੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਮੈ ਫੋਟੋ ਕਾਪੀ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਅਨਪੜ ਨੂੰ ਮੈ ਵੈਸੈ ਸਮਝਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ'

‘ਹੋਰ ਡੇਰੇ ਵਿੱਚ ਤੂੰ ਕੀ ਕਰਦਾ’

‘ਸਵੇਰੇ ਪੰਜ ਵਜੇ ਜਾ ਕੇ ਨਿੱਤਨੇਮ ਵਾਕ ਦੇ ਅਰਥ, ਫਿਰ ਕੋਈ ਨਾਂ ਕੋਈ ਆਇਆ ਰੈਦਾ ਮੈ ਤਕਲੀਫਾਂ ਸੁਣਕੇ ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਤੋ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹਾ’

‘ਕੋਈ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ ਵੀ ਆ’

‘ਨਈ ਯਾਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਭੂਤ ਭਾਤ ਨੀ ਇੱਕ ਭੁਤਨੀ ਆ’ਧਰਮੇ ਨੇ ਸੀਤਲ ਵੱਲ ਟੇਢੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਭੂਤਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਸੁਣਕੇ ਸੀਤਲ ਚਾਰੇ ਚੱਕ ਕੇ ਪੈ ਗਈ। 

‘ਹੁਣ ਮੈ ਤੈਨੂੰ ਭੂਤਨੀ ਦਿਸਦੀ ਆ ਓਦੋ ਤਾਂ ਕ੍ਹੈਦਾ ਸੀ ਜੇ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਨਾਂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਮੈ ਕੁਛ ਖਾਕੇ ਮਰਜੂੰਗਾ’

‘ਓਹ ਤਾਂ ਮੈ ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਸੀ’

‘ਹਾਂ ਚੋਰਾਂ ਯਾਰਾਂ ਅਸ਼ਕਾਂ ਕਸਮਾਂ ਨਾਲ ਵਿਹਾਰ’ ਸੀਤਲ ਘੂਰੀ ਜੀ ਵੱਟ ਕੇ ਕਿਹਾ।

‘ਚੱਲ ਠੀਕ ਆ ਬੈਠਾ ਉਠਿਆ ਦੇਖ ਲਈਦਾ ਹੁੰਦਾ’

‘ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਏਹ ਕਿਤੇ ਓਪਰੇ ਆ’ਸੀਤਲ ਨੇ ਕਿਹਾ।

,ਚੱਲ ਹੁਣ ਚੁੱਪ ਦਾ ਦਨ ਬਖਸ’ ਸੀਤਲ ਨੂੰ ਆਖਕੇ ਧਰਮੇ ਨੇ ਦੱਸਣਾ ਸੁਰੂ ਕੀਤਾ।

‘ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤਾਂ ਕੀ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਵੀ ਗੈਬੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੀ, ਸਿਆਣੇ ਗਰੀਬਾਂ ਤੇ ਦੁਖੀਆਂ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਦਾ ਗਲਤ ਫੈਦਾ ਉਠਾਉਦੇ ਆ,ਮੈ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਖੰਡ ਨੀ ਕਰਦਾ ਸਗੋ ਮੈ ਤਾਂ ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਤੋ ਮੁਕਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ'ਅੱਜ ਕੱਲ ਦੇ ਬਾਬਿਆਂ ਤੋ ਥਾ ਰੱਬ ਡਰਿਆ ਇਹ ਬੁੱਢੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਭਜਾ ਕੇ ਪਹਾੜਾ ‘ਚ’ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਆ ਤੇ ਉ੍ਹਨਾਂ ਦੇ ਚੇਲੇ ਬਾਲਕੇ ਆਖ ਦਿੰਦੇ ਆ ਕਿ ‘ਬਾਬੇ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ’ ਤੇ ਗਏ ਆ ਏਹ ਨੀ ਪਤਾ ਬਾਬੇ ਗਰਮੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਸਿ਼ਮਲੇ ਵਿੱਚ ‘ਸਿ਼ਕਾਰੇ’ ‘ਚ’ ਹਨੀ ਮੂੰਨ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਆ ਫੜਲੋ ਪੂਛ’

‘ਏਹ ਬਾਬੇ ਵੀ ਬੀਬੀਆਂ ਨੇ ਚਮਲਾਏ ਆ’ਮੈ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਨੀਲੀ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਔਖੀ ਔਖੀ ਝਾਕਣ ਲੱਗ ਪਈ।

‘ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵੀ ਬੀਬੀਆਂ ਆਊਦੀਆਂ ਪਰ ਮੈ ਤਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਸਮਝਦਾ’

‘ਤੂੰ ਕਿਸੇ ਵੱਲ ਗਲਤ ਵੇਖ ਤਾਂ ਸਈ ਵੱਢਾ ਆ ਗਿਆ ‘ਭੀਸਮ ਪਿਤਾਂਮਾਂ’ਸੀਤਲ ਨੇ ਅਜੀਬ ਅਕਾਸਬਾਣੀ ਕੀਤੀ।

‘ਚੰਗਾ ਧਰਮਿਆਂ ਹੁਣ ਤਾ ਮੁੰਡਾ ਲੈਕੇ ਈ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਆਵਾਂਗੇ’ ਮੈ ਉਸਤੋ ਵਿਦਾ ਲਈ ਕਿਊਕਿ ਘਰ ਬੱਚੇ ਵੀ ਉਡੀਕਦੇ ਸਨ,ਘਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਨੀਲੀ ਬਹੁਤ ਕਾਹਲ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿਊਕਿ ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲੋ ਛੇਤੀ ਮੁੰਡਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਅਸੀ ਘਰ ਆ ਗਏ। ਪਰ ਚੰਡੀਗੜੋ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀ ਮਿਲੀ ਮੈ ਫਿਰ ਧਰਮੇ ਕੋਲੋ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਚੈਪਟਰ ਦੀ ਫੋਟੋ ਕਾਪੀ ਲੈ ਆਇਆ ਉਸ ਕਿਤਾਬ ਤੋ ਜਾਣਕਾਰੀ ਼ਲਈ ਤੇ ਰੱਬ ਨੇ ਮੁੰਡਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਭਰਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਨੀਲੀ ਨੂੰ ਮੁੰਡਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਅਸੀ ਛੇਤੀ ਤੋ ਛੇਤੀ ਧਰਮੇ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਕੇ ਆਉਣਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਜਾਂਦਿਆਂ ਜਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ ਡੇੜ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਿਆ ਡੇੜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਅਸੀ ਸਿੱਧੇ ਧਰਮੇ ਦੇ ਡੇਰੇ ਤੇ ਗਏ ਡੇਰੇ ਤੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਦੋ ਮੰਜਲੀ ਕੋਠੀ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀ।ਅਸੀ ਅਮਝਿੳਆ ਕਿ ਅਸੀ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਾਂ। ਹਾਰ ਕੇ ਅਸੀ ਸੜਕੇ ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਉਥੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਚਾਹ ਵਾਲਾ ਖੋਖਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਬੋਰਡ ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ-

‘ਚਾਹ ਖੋਖੇ ਦੀ,ਬੈਟਰੀ ਮੋਖੇ ਦੀ' ਅਸੀ ਉਥੇ ਬੈਠ ਕੇ ਚਾਹ ਪੀਣ ਵਾਸਤੇ ਬੈਠ ਗਏ।

‘ਬਾਈ ਸ੍ਹਾਮਣੇ ਡੇਰੇ ‘ਚ’ ‘ਮੁੰਡੇ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਬਾਬਾ’ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਓ੍ਹਦਾ ਕੋਈ ਅਤਾ ਪਤਾ’ ਮੈ ੳੇੁਸ ਕੋਲੋ ਧਰਮਾਂ ਬਾਬੇ ਬਾਰੇ ਖੋਖੇ ਵਾਪੇ ਕੋਲੋ ਪਤਾ ਕੀਤਾ। ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ।

‘ਪੁੱਛ ਨਾਂ ਭਰਾਵਾ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਜਾਕੇ ਚੰਗਾ ਨੀ ਕੀਤਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹਰਰੋਜ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਆ ਕੇ ਪੁਛਦਾ ਈ ਰ੍ਹੈਦਾ’

‘ਪਰ ਓਹ ਕਿੱਧਰ ਤੇ ਕਿਓ ਚਲਾ ਗਿਆ?’ ਮੈ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਲੀ ਪੁੱਛਿਆ।ਉਸ ਕੋਲ ਹੋਰ ਵੀ ਗਾਹਕ ਆਕੇ ਚਾਹ ਪੀਣ ਬੈਠ ਗਏ ਸ਼ਾਇਦ ਓਹ ਵੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸੀ। ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕੰਨ ਚਾਹ ਬਨੌਣ ਵਾਲੇ ਵੱਲ ਕਰ ਲਏ। ਖੋਖੇ ਵਾਲੇ ਨੇ ਪੱਖਾ ਚਲਾ ਦਿੱਤਾ ਢੀਚਕ,ਢੀਚਕ ਕਰਕੇ ਪੱਖਾ ਆਲੂਆਂ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਵਾਂਗੂੰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਚੱਲਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਮੈ ਡਰਦਾ ਪੱਖੇ ਤੋ ਦੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਪੱਖਾ ਖੁੱਲ ਕੇ ਉਤੇ ਹੀ ਨਾਂ ਡਿੱਗ ਪਏ। ਉਹ ਹੱਥ ਨਾਲ ਮੱਖੀਆਂ ਉਡਾ ਕੇ ਅੰਦਰੋ ਤੇ ਬਾਹਰੋ ਕਾਲੇ ਤੇ ਚਿੱਬੇ ਜੇ ਸਗਲੇ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਧਰ ਦਿੱਤੀ,ਸਟੋਵ ਨੁੰ ਪੰਪ ਮਾਰਕੇ ਮੂੰ੍ਹਹ ਵਿੱਚ ਬੀੜੀ ਲਾ ਲਾਈ , ਚਾਹ ਛੇਤੀ ਬਣ ਗਈ।ਮੂਤ ਵਰਗੀ ਚਾਹ ਬਣਾਂ ਕੇ ਮੈਲੇ ਜੇ ਕੱਚ ਦੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਗਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਚਾਹ ਸਾਡੇ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ।ਪੀਣ ਨੂੰ ਤਾਂ ਨਹੀ ਸੀ ਕਰਦਾ ਪਰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਅਤਾ ਪਤਾ ਪੁਛਣ ਵਾਸਤੇ ਕੌੜੀ ਜ਼ਹਿਰ ਵਰਗੀ ਚਾਹ ਪੀਣੀ ਪਈ। ਬੀੜੀ ਦਾ ਲੰਮਾਂ ਕਸ ਲੈਕੇ ਤੇ ਧੂਆ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਛਡਦੇ ਹੋਏ ਨੇ ਗੱਲ ਸੁਰੂ ਕੀਤੀ।

‘ਉਸ ਕੋਲ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜਿਆਦਾ ਤੇ ਬੰਦਿਆ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਅੱਖ ਮਿਲਾਉਣੀ ਚਾਹੀ ਪਰ ਉਹ ਸਤਯੁਗੀ ਬਾਬਾ ਸੀ ਪੂਰੇ ਜਤ ਸਤ ਵਾਲਾ ਸੀ।ਦੂਜਾ ਸੀਤਲ ਤੋ ਬਹੁਤ ਡਰਦਾ ਸੀ ਸੀਤਲ ਨੂੰ ਦੇਖਕੇ ਤਾਂ ਮੂਤਣ ਲੱਗ ਪੈਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਝਿੜਕ ਦਿੱਤਾ,ਝਿੜਕਣਾਂ ਈ ਸੀ ਕਿਉਕਿ ਸੀਤਲ ਦੀ ਬਾਰਾਂ ਬੋਰ ਵਾਂਗੁੰ ਤਾਣੀ ਹੋਈ ਬਰਸ਼ੀ ਦਿਸਦੀ ਸੀ।ਓਹ ਔਰਤ ਕੋਈ ਬਦਮਾਸ ਟੈਪ ਦੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਨੇ ਪੁਲਸ ਰਪੋਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ,ਚੰਗੇ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਦੀ।ਪਰ ਓਹ ਤੀਵੀ ਨੇ ਖੰਭਾਂ ਦੀਆਂ ਡਾਰਾਂ ਬਣਾਂਤੀਆਂ।ਬਾਬਾ ਜੀ ਅਲੱਗ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਫੜ ਕੇ ਲੈ ਗਈ। ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਖਵਾਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਰੱਸੀਆਂ ਦੇ ਸੱਪ ਬਣਾਂਤੇ, ਅਸੀ ਸਾਰੇ ਠਾਂਣੇ ਗਏ ਕਿ ਬਾਬਾ ਭਲਾਮਾਣਸ ਬਾਬਾ ਹੈ। ਏ੍ਹਦੀ ਆਵਦੀ ਤੀਵੀ ਮੂਰਤ ਅਰਗੀ ਆ ਫੇਰ ੲਹਨੇ ਐਵੈ ਬਿਗਾਨੀਆਂ ਖੁਰਨੀਆਂ ‘ਚ’ ਮੂੰਹ ਮਾਰਨਾ, ਇਹ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਕੰਮ ਸੋਚ ਵੀ ਨਹੀ ਸਕਦਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਵੀ ਮਿੰਨਤਾਂ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਪਾਵੋ।ਪਰ ਪੁਲਸ ਵਾਲੇ ਨਾਂ ਮੰਨੇ। ਪਰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਚਲਾਕ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਛੁਪਾ ਕੇ ਵੀਡੀਓ ਕੈਮਰਾ ਲਾਇਆ ਸੀ। ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਵੀਡੀਓ ਰੀਲ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜਮੀਨ ਵੇਲ ਨਾਂ ਦੇਵੇ,ਪੁਲਸ ਨੇ ਉਲਟਾ ਔਰਤ ਤੇ ਕੇਸ ਬਣਾਂ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਬਾਬਾ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਸੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਬੁਰਾ ਕਰਨਾਂ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਦਾ ਬੁਰਾ ਸੋਚ ਵੀ ਨਹੀ ਸੀ ਸਕਦਾ,ਇਸ ਕਰਕੇ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਪਰਚਾ ਨਹੀ ਕੱਟਣ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਪੁਲਸ ਆਲੇ ਕ੍ਹੈਦੈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪਰਚਾ ਕਟਾ ਨਈ ਦਸ ਹ਼ਜਾਰ ਰੁਪਈਆ ਦੇਹ। ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਤੋ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਈਆ ਦਿੱਤਾ। ਬੱਸ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਤੇ ਤੀਵੀ ਦੀ ਨਮੋਸੀ ਮਾਰਗੀ ਕਿਉਕਿ ਓਹ ਸੱਚੇ ਸਾਧੂ ਸਨ। ਇਹੋ ਜੇ ਸੱਚੇ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਘਾਟਾ ਨੀ। ਬੱਸ ਨਮੋਸੀ ਨਾਂ ਸਹਾਰਦੇ ਹੋਏ ਨੇ ਡੇਰਾ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਆਪ ਪਤਾ ਨਹੀ ‘ਮੁੰਡੇ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਬਾਬਾ’ ਕਿੱਥੇ ਚਲ ਗਿਆ!

****